Haftada 3-4 yumurta yiyen veya günde 300 mg kolesterol alanlarda kalp hastalıkları ve erken ölüm riskinin yüksek olduğu sonucuna varılan çalışma yumurta meftunlarını üzerken yumurta düşmanları âleminde büyük bir coşku yarattı (1).
İçlerinde bu “muazzam çalışmanın” 2020 Diyet Kılavuzu hazırlanırken mutlaka dikkate alınmasını gerektiğini söyleyecek kadar ileri gidenler bile var.
Diyet ile ilgili bilgiler çalışmaların başında bir gıda anketi yapılarak veya katılımcılara ne yedikleri sorularak elde edildi. Her katılımcının geçen sene veya geçen ay ne yediği öğrenildi ve buna göre “katılımcıların verdiği bilgiler” standart bir protokolle “düzenlendi”.
İstatistiki analizlerde kalp-damar hastalığı ve erken ölüm risklerini etkilemesi mümkün olan yaş, cinsiyet, ırk, eğitim seviyesi, sigara, alkol, fizik aktivite seviyesi, vücut kitle endeksi, kan basıncı, lipit seviyeleri, ilaçları ve hastalıklar gibi faktörler de dikkate alındı.
Ortalama 17.5 sene süren takipte 5.400 kişinin bir kalp-damar hastalığı olayı (kalp krizi, felç, kalp yetersizliği gibi) geçirdiği, 6.132 kişinin de öldüğü ortaya çıktı.
Buna göre yapılan hesaplamalarda günde alınan her ilave 300 mg kolesterolün kalp damar hastalığı riskini yüzde 17 ve tüm sebeplere bağlı ölüm riskini yüzde 18 artırdığı tespit edildi.
Gene araştırmaya göre günde ilaveten yarım yumurta da kalp damar hastalığı riskini yüzde 6 ve erken ölüm riskini de yüzde 8 artırıyor.
-Yumurtaların gezen tavuk mu-fabrika tavuğu yumurtası mı olduğu, muhafaza şekil ve şartları, tazelikleri, dondurulmuş olup olmadıkları… önemlidir, çünkü hepsinin besin değerleri çok farklıdır.
– Fazla yumurta yiyenler aynı zamanda başka yiyecekleri de daha fazla veya daha az yiyor olabilirler. Mesela, çok yumurta yiyen biri aynı zamanda domuz pastırmasını çok seviyor ve yumurtayı sadece bu sebeple fazla yiyor olabilir ve asıl zararlı olan da yumurta değil işlenmiş et olan pastırmadır.
-Yumurtanın pişirilme şekli (çok haşlanmış, kayısı, rafadan?) ile yumurtaya tuz, Çin tuzu, karabiber, ketçap veya başka bir şey eklenip eklenmediği veya bunların miktarları; yumurtanın pişirildiği yağın türü mesela tereyağı mı margarin mi, hangi çeşit ve ne kadar ekmekle veya ekmeksiz mi yendiği de önemlidir.
-Yumurta sadece yumurta olarak yenmez, pastadan keke kurabiyeden makarnaya krepten menemene sayısız yiyecekte yumurta bulunur ve bir kimsenin ne kadar yumurta yediğini tam ve doğru olarak belirlemek neredeyse imkânsızdır.
-Beslenme sadece yumurta veya yumurta dışı yiyeceklerden ibaret de değildir, beslenme son derecede karmaşık bir olaydır ve tek bir yiyecek üzerinden sapına kadar doğru bilgilerle olsa bile herhangi bir yiyecek güzellemesi de karalaması da ve özellikle de miktar tavsiyesi yapmak da akıl ve mantıkla bağdaşmaz.
Turgut’ tan Altaylı’ ya destek
Bu araştırmanın medyadaki haberlerini okuyan Habertürk yazarı Serdar Turgut da, büyük bir mutlulukla kaleme aldığı hissedilen “Yumurta tehlikeli mi?” başlıklı yazısıyla Fatih Altaylı’ ya destek çıkıyor (13):
“Fatih’e destek olan ve yıllardır yumurtanın zararı olmadığını ve bolca yenilmesini anlatan Canan Karatay’a kötü haber ise Amerika’da son yapılan bir araştırma sonucunda geldi.”
Kötü habermiş, peh!
Serdar Beyefendi, bu meta-analiz de medyadaki haberleri de beni gülmekten yerlere yatırdı.
Altaylı’ dan bir dileğim var
Her gördüğüne… garsona, taksi şoförüne, market çalışanına “bilimsel araştırman var mı atıf aldın mı” diye sorduğunu tahmin ettiğim Altaylı’ dan yeni bir “Karatay Güzellemesi” (!) bekliyorum.
Lütfeder yazısında benim adımı da anarsa, epeyi zamandır biriken hayır dualarım paket hâlinde, gönderilmeye hazırdır, hatırlatırım.
Hele gene ulemâdan birinin destek mektubunu da yayınlarsa mutluluğum ve minnettarlığım kat kat artacaktır.
Gelelim neticeye
Her iki yazar da Allah onlardan razı olsun, sağlığımıza önemli katkılarda bulunuyor.
Turgut mizahi yazarak güldürürken Altaylı zoru başarıyor ve ciddi yazarak güldürüyor.
Turgut’ u da Altaylı’ yı da bu sebeple -güldürdükleri için- kaçırmıyorum ve siz değerli okuyucularıma sağlıklı bir hayat sürmeleri için yazılarını hararetle tavsiye ediyorum.
Gülmenin kalp sağlığı için kolesterol haplarından daha etkili olduğunu, hastalara ilaç yerine “gülme” yazılması gerektiğini dedem değil koskoca, anlı şanlı Amerikan Kalp Derneği söylüyor (14).
Her gün birbirinden kara haberler aldığımız şu fâni dünyada Allah herkesi güldürsün, kimsenin yüzünden tebessüm eksik olmasın.