Harvard’ ın web sayfasında tüm balık yağı hapı içenlerin yani “oltaya gelenlerin” okumaları ve muska gibi boyunlarında taşımaları gereken bir yazı var (1).
Yazının başlığı “Fish oil capsules: Net benefits for the heart are limited” yani “Balık yağı kapsülleri: Kalbe net faydası çok sınırlı”.
Her gün milyonlarca insan kendilerini kalp hastalıklarından koruyacağı iddiasına kanarak balık yağı kapsülleri içiyor.
Oysa gerçekte meşhur markanın etiketinde yazan ifade şu: “Koroner kalp hastalığı riskini azaltabilir!”
Oltaya gelmeyin: Bu büyük pazarlama iddialarının bilimsel verilerle uzaktan yakından ilgisi yok.
Bu senenin başında Amerikan Kalp Derneği (AHA) tarafından balık yağı destekleri ve bunların kalp-damar sağlığına faydaları ile ilgili yayınlanan bir tavsiyede varılan hüküm şu:
Balık yağı hapları kalp yetersizliği veya kalp krizine bağlı ölüm riskini çok az azaltabilir ama kalp hastalıklarını önlemez!
Harvard’ dan Prof. Dr. Eric Rimm diyor ki: “Orta yaşlı birinin doktorunun tavsiyesi olmadan balık yağı desteği alması akıllıca bir iş değildir. Bu kalp hastalığı olanlar için de geçerlidir, bu desteklerin potansiyel faydaları çok azdır. Kalp krizi geçirenler günde 1 gram balık yağı hapı alırlarsa ani kalp ölümleri ancak yüzde 10 oranında azalır. Kalp yetersizliği olanlarda ölüm ve hastaneye yatma riski de sadece yüzde 9 azalır.”
[Not: Yüzde 10 nispi fayda pratik olarak yok hükmündedir!]
AHA 2002’ de bilinen kalp hastalığı olanlara günde ideal olarak “balık yiyerek” 1 gram omega 3 yağı asidi almaları tavsiyesinde bulunmuştu ve balık yağı haplarıyla ilgili ilk verilerek bunların faydalı olabileceğini düşündürüyordu.
Gel gelelim, son 15 senede bunlar birçok çalışmada plasebo ile kıyaslandı ve diyabet, felç, ritim bozukluğu olanlar dâhil kardiyo-vasküler hastalıklara yatkın olanlarda balık yağı hapı almanın herhangi bir faydası olduğu gösterilemedi.
Bu hapların işe yaramasalar bile zararlı olmayacakları düşüncesi de doğru değildir.
Haftada iki defa balık yemenin kalp hastalıkları riskini azalttığını ispatlayan deliller hȃlȃ vardır ama konsantre balık yağı haplarının riskleri de olduğu unutulmamalıdır.
Balık yağı haplarının çok fazla alınması özellikle de kan sulandırıcı ilaç (kumadin ve aspirin) alanlarda kanamalara yol açabilir.
Diğer besin destekleri için de geçerli olduğu gibi balık yağı haplarının kalitesi, kaynağı ve içinde ne kadar etken madde bulunduğu da denetlenmiyor.
Gelelim neticeye
Bizde de “paraşütleri kapalı doktorlar” sayesinde çok bilinçsiz bir balık yağı hapı tüketimi var.
Bunlar icat çıkarma, cinslik yapma uğruna gıda desteği tüccarlarının “ekmeklerine omega 3 yağı sürdüklerinin”, “halk sağlığına zarar verdiklerinin” farkında bile değiller.
İçlerinde kendi omega 3 haplarını satarak keyiflerine para katanları da türemeye başladı.
Hep söylüyorum, pazarlama sloganlarına da, tüccarlara ȃlet olan doktorlara da kanmayın.
Balık yemekle balık yağı hapı içmek arasında okyanuslar kadar fark vardır.
Balık yağı hapı içeceğinize afiyetle balık yiyin.
Oltaya gelmeyin.