Spor minderi, ev mobilyaları, halı, araba koltukları, bilgisayar ve cep telefonları gibi günlük hayatta yaygın şekilde kullanılan ürünlere alev almayı geciktirici olarak eklenen “organofosfat” türü kimyasalların (PFR) kısırlığa yol açabilecekleri bildirildi (1).
Harvard Üniversitesinin araştırmasında tüp bebek tedavisi gören 211 kadının yüzde 80’ inin idrarında alev almayı geciktiren kimyasallar tespit edildi.
Araştırmaya göre, bu kimyasallardan üçünün yüksek miktarlarda bulunduğu kadınlarda döllenme yüzde 10, embriyo implantasyonu yüzde 31 ve klinik gebelik yüzde 41 daha az bulundu.
Kısa adı PBDE olan polibromlu difenil esterler, hormonlar ve sinir sitemi gelişimi üzerine olan olumsuz etkileri sebebiyle 2004’ de kullanımdan kaldırılarak yerlerini PFR’ lere bırakmıştı.
PFR’ lerinde hormon bozucu tesirleri olmakla beraber bunlar vücuttan kısa sürede atılırken PBDE türü kimyasal vücutta senelerce kalıyor.
Gelelim neticeye
Bugün kullanılmakta olan yanmayı geciktiren kimyasallar daha emniyetli oldukları iddiasıyla piyasaya sürüldü ama bunların da çok ciddi sağlık riskleri olduğu her geçen gün daha iyi anlaşılıyor.
Bu kimyasallar sadece kısırlık riskini artırmakla kalmıyor, hormon bozucu etkileriyle meme ve tiroit kanseri risklerini de yükseltiyor (2, 3).
Kaynaklar:
1. https://ehp.niehs.nih.gov/ehp1021/
2. https://ehp.niehs.nih.gov/wp-content/uploads/advpub/2014/5/ehp.1307455.pdf
3.