Dünya KOVİD aşı çalışmalarından gelecek “iyi” haberleri merakla bekliyor.
Gel gelelim, bu “iyi haber” bize aşıların ancak hastalığın hafif formundan koruduğunu gösteren sonuçları bildirecek.
Aşıların ağır KOVİD’ i önleyip önlemediğini öğrenmemiz mümkün olmayacak.
Çünkü USA’ da denenmekte olan üç aşı da Moderna, Pfizer ve AstraZeneca’ nın protokollerine göre hastalığın hafif şekillerini önlediğinde aşı başarılı oluyor diye değerlendirilecek ama KOVİD’ in orta veya şiddetli formlarını veya hastaneye yatma riskini, yoğun bakım ünitesine yatışı veya ölümü azalttığı hiçbir zaman gösterilmemiş olacak.
Oysa gerçekten işe yarayan bir aşının, çoğu insanın artık ciddi şekilde hastalanma riski taşımasını önlemesi gerekir.
BİR: Hafif KOVİD ağır KOVİD’ den çok daha yaygındır ve bu sebeple de etkinlik verilerinin çoğu hafif hastalıkla alâkalı olacaktır.
Hafif KOVİD riskini azaltmak aynı zamanda orta veya şiddetli KOVİD riskinin de azalacağını garanti etmez.
Sağlıklı yetişkinlerde hafif hastalık riskini azaltan grip aşılarında da durum böyledir. Grip aşılarının, büyük ölçüde yaşlı insanlar arasında meydana gelen ölümleri azalttığına dair sağlam bir delil yoktur. Son on yılda aşılama oranlarındaki önemli artışlar, ölümlerdeki azalmalarla ilişkilendirilememiştir.
İKİ: Moderna ve Pfizer, aşılarının hafif KOVİD semptomlarına benzer yan etkilere sebep olduğunu kabul ediyor. Pfizer’ in erken aşama denemesinde, aşılanan katılımcıların yarısından fazlası baş ağrısı, kas ağrısı ve titreme yaşadı.
Aşılar nihayetinde hafif bir KOVİD riskinin azalmasının ötesinde bir fayda sağlamazsa, önlediklerinden daha fazla rahatsızlığa sebep olabilirler.
ÜÇ: Sadece 150 civarında KOVİD vakasından sonra 30.000 veya 44.000 kişilik bir araştırmayı durdurmak istatistiksel olarak anlamlı olsa da bu kadar sınırlı verilere dayanarak yüz milyonlarca sağlıklı insana aşı yapmak ne kadar doğru olabilir?
-Yaşlı ve yeterince temsil edilmeyen azınlıklara hitap etmek için yeterli veri olmayabilir.
-Hariç bırakıldıkları için çocuklar, ergenler ve hamile kadınlar için veri olmayacaktır.
-Aşılar, kullanılacakları tüm popülasyonlarda kapsamlı bir şekilde test edilmelidir.
Diğer taraftan bunların hiçbiri, bu aşıların KOVİD’ in ciddi komplikasyon riskini azaltamayacağı anlamına da gelmiyor ama çalışmaların yeteri kadar uzun sürmesine izin verilmediği sürece bunun cevabını bilemeyeceğiz.
Gelelim neticeye
BİR: Aşılar sayesinde bir bağışıklık cevabı elde edilmesi gayet tabiidir.
İKİ: Asıl mühim olan aşıların kimleri, ne oranda korudukları, bu koruyuculuğun ne kadar sürdüğü ve aşıların emniyetidir.
ÜÇ: Aşıların esas risk grubunda olanları koruması, ağır hastalık, hastaneye yatış ve ölümleri önlediğinin gösterilmesi gerekir ki bu şirketlerin aşı protokolleriyle bunu göstermek mümkün olmayacaktır.
Kaynak: https://www.nytimes.com/2020/09/22/opinion/covid-vaccine-coronavirus.html