Ağzın su yerine antibakteriyel bir gargara ile yıkanmasının egzersizin kan basıncını düşürücü tesirini azalttığı bildirildi.
Egzersizin kan basıncını düşürdüğü zaten biliniyordu ama bunda ağzımızda bulunan bakterilerin rolünün olduğu Free Radical Biology and Medicine isimli dergide yayınlanan bu araştırma ile gösterilmiş oldu.
Araştırmada 23 sağlıklı erişkin yürüme bandında iki ayrı seferde 30 dakika koştuktan sonra 2 saat takip edildiler.
Her seferinde de egzersizden bir, otuz, altmış ve doksan dakika sonra ağızlarını %0,2 klorheksidin ihtiva eden bir gargara veya nane aromalı bir su ile çalkalamaları istendi.
Kan basınçları ölçüldü, egzersizden önce iki saat sonra tükürük ve kEgzersizin kan basıncını an numuneleri alındı.
Deneklerin herhangi bir diş ve ağız hastalığı yoktu ve egzersiz ve dinlenme sırasında bir şey yiyip içmediler.
Ağızlarını su ile çalkalayanlarda egzersizden bir saat sonra kan basıncında ortalama olarak 5.2 mm Hg azalma olurken antibakteriyel gargara kullananlarda bu azalma 2 mm Hg’ da kaldı.
Bu sonuçlar, antibakteriyel gargaraların egzersizin kan basıncını düşürücü etkisinin dinlenme döneminin ilk saatinde yüzde 60’ dan fazla olduğunu, 2 saat sonra ise tamamen ortadan kalktığını gösteriyor.
Olayın mekanizması
Egzersiz sırasında nitrik oksidin etkisiyle kan damarları genişler (vazodilatasyon) ve kaslara giden kan akımı artar.
Ağızdaki bazı bakteriler nitratı vücutta nitrik oksit üretimini artıran nitrite dönüştürüyorlar.
Tükürükteki nitrit yutulduğunda bir kısmı hızla dolaşıma geçiyor ve tekrar nitrik okside indirgeniyor.
Nitrik oksit kan damarlarının genişlemesini sağlıyor ve bu da kan basıncının düşmesine sebep oluyor.
Daha önce egzersizden sonra dolaşımdaki nitritin esas olarak egzersiz sırasında endotel hücrelerinden kaynaklandığı düşünülüyordu ama bu çalışma ile en azından egzersizden sonraki ilk saatte ağızdaki bakterilerin nitrit üretimlerinin rolü olduğu anlaşılmış oluyor.
Ağız gargaralarında diyabet ve kanser riski de var
Daha önce de ağız gargaralarının diyabet ve kanser riskini de artırabilecekleri tespit edilmişti.
Bu araştırmaların birinde, günde 2 defa ağız gargarası kullananlarda diyabet ve prediyabet riskinin yüzde 55 yüksek olduğu ortaya konmuştu (2, 3).
Oral Oncology isimli tıp dergisinde yayınlanan araştırmaya göre de üst solunum ve sindirim yolları kanseri riskini sigara, alkol ve ağız temizliğinin kötü olmasından başka ağız yıkama sularının “ağız gargaraları” günde 3 defadan fazla kullanılması da artırabiliyor (4, 5).
Gelelim neticeye
Antibakteriyel ürünlerin birçok riskleri olduğu biliniyordu, bu araştırma ile buna bir yenisi daha eklenmiş oldu.
Antibakteriyel ürün kullanmayı marifet zanneden “hijyen hastalarının” bu araştırmadan ders almalarını ve vücuttaki bakteri sayı ve çeşitliliğini etkileyecek modern uygulamalardan kaçınmalarını diliyorum.