Fransa’ da 116 yaşındaki rahibe Lucile Randon’ un, hiçbir belirti geliştirmediği bir koronavirüs enfeksiyonundan tamamen iyileştiği bildirildi (1).
Şaşırmadım.
Bizde de 90 ve 100 yaşın üzerinde olup da hastalığı atlatan pek çok dede ve ninenin haberi yayınlandı.
Çünkü KOVİD’ i belirtisiz veya hafif belirtilerle atlatanların hepsi de altta yatan hastalığı veya metabolizma kusurları olmayan, sigara-alkol kullanmayan insanlar.
Yaş da bir risk faktörü elbette ama ben tek başına yaşın değil yaşlanmayla beraber ortaya çıkan hastalık ve risk faktörlerinin önemli olduğuna inanıyorum.
Allah’ ın sağlıklı bir vücut bahşettiği ve bu emanete de iyi bakan insanların koronavirüsten ciddi zarar görmelerini beklemiyorum.
Esas mühim olan risk faktörleri
KOVİD’ den hayatını kaybedenlerin hemen tamamında bir risk faktörü var (2).
Bu faktörlerin başında da obezite, diyabet, ateroskleroz, kanserler… gibi doğrudan sağlıklı hayat tarzındaki kusur ve eksikliklerden kaynaklanan kronik hastalıklar geliyor.
Sigara ve alkol de ağır KOVİD ve ölüm riskini artıran önemli faktörlerden biri.
Bunlar yanında genel manada vücut savunması ve bağışıklığı menfi etkileyen hareketsizlik (sedanter hayat), beslenme hataları, vitamin-mineral eksiklikleri (özellikle D vitamini), insülin direnci, uyku azlığı veya düzensizliği, stres… gibi hemen hiç dikkate alınmayan faktörlerin ağır KOVİD ve ölüm riskini artırması mümkündür.
Bir de genetik faktörler var.
Mesela, bazı kişilerde interferon yapımında bir eksiklik veya üretilen proteinlerde fonksiyon bozukluğu olabiliyor.
Bazı kişilerde ise interferonlara karşı gelişen antikorlar, bunları etkisiz hale getiriyor.
Bağışıklık sisteminin ancak sofistike metotlarla tespit edilebilecek başka pek çok kusuru olabilir.
Gelelim neticeye
KOVİD’ in bir ilacı olmadığı gibi pandemiyi önleyebilecek ve dünya çapında kısa zamanda uygulanabilecek bir aşısı olmadığı dikkate alındığında ağır tablo ve ölümleri önlemenin tek yolunun adam gibi yaşamak olduğu anlaşılıyor.
Bu haberde geçen örneğe göre bu sloganımızı “adam gibi veya rahibe gibi yaşamak” olarak da söyleyebiliriz.