Amerikan düşünürleri ABD için krizden sonrasını tahmin etmeye çalışıyorlar. Genel görüşü, şöyle özetlersem, pek de yanlış olmaz. “Amerika ayağa kaktığında, atı alan Üsküdar’ı geçmiş olacak” Elbette Amerika’da Üsküdar yok. At da yok. Bu manaya gelen bir analiz diyebilirsiniz.
Ayağa kalktığında ifadesi, şimdi yerlerde sürünüyor anlamındadır. Peki de at ile Üsküdar’ı geçen kim?
Sağlık krizini ve ekonomik krizi sağlam kurumlar ile iyi karşılayamayanlar, krizden çıktıklarında da eski konumlarının gerisinde olacaklardır.
Keşke karşılaşılacak olan zorluk bundan ibaret olsa…
Ekonomik krize girilirken şirketlerin ne halde olduğunu anlarsak, zaten deriz ki, sağlık krizi olmasa da ABD hepten batmıştır. Şimdilerde, kendi ekonomi uzmanları ifade ediyor. Şirketlerin %17’si Zombi Şirkettir. Maalesef dünya genelinde de durum aynıdır.
Bizde ne kadar zonmbi şirket var bilmiyorum ama zombi şirket nasıl tanımlanır onu biliyorum.
Zombi Şirketin karları, aldıkları borcun faizini karşılayamıyorsa, o şirket veya firma zombidir.
Amerikan Merkez Bankası ne kadar dolar basıp, zombi şirketleri kurtarırsa kurtarsın, o şirketler kurtulmuş olmayacaklarıdır.
Şirketleri krizden önce de yönetmek pek o kadar kolay bir mesele değildi. Krizden sonra, daha zor olacağı kesindir. Müşteri kaybına uğrayan ve daralmak zorunda olan firmaların, gelir küçülmelerinden dolayı, işçi çıkarmalar çoğalacaktır. ABD şimdiden işsizlik ve sigortasızlık tavan yapmıştır. Dört hafta içinde 33.3 milyon işçi işsiz kaldı.
Finans kapitalin gereği olarak, devletin zonbi şirketleri kurtarması yaşadığımız bir süreçtir. Kolay borçlanmanın getirdiği, kolay şirket kurma alışkanlığı, bir spekülasyonlar manzumesine dönüştü.
Devletin resmen kumarhane gemilerinin (Cruise Line) bonolarını ve hisse senetlerini alması insanlık için anlaşılması zor olan bir durumdur.
Fazla söze gerek yok. Çok şirket batacak ve kitlesel işsizlik olacaktır.
Şirketleri krizden sonra yönetmek zor da devletleri krizden sonra yönetmek kolay mı olacaktır?
İşte asıl soru budur.
İşsizliğin yarattığı kaosu yönetmek için devletler daha radikal ve insan haklarına aykırı kararlar alacaklardır. Eğer varsa, demokrasinin kırıntılarının bile olamayacağı, bir dönem yaşanacaktır.
Bu süreçte ortadan kalkacak devletler, bölünecek devletler, uzun süre yönetim arayan kaos içinde yaşayan devletler ve başka bir büyük devlete bakiye olan devletler olacaktır.
Belki virüsün aşısı bulunacak ama ekonomiye bulunabilecek bir aşı şimdilik görünmüyor. Ekonomik aşı diye belki adil bölüşümü söyleyebiliriz, ama ona da şu anda gücü elinde bulunduranlar razı değil.
Dünya böyle bir büyük alt üst oluştan geçiyor.