Mercimeğin, altının, bononun, tahvilin piyasası olur da yeteneğin piyasası olmaz mı?
Neo liberalizm ya da hissedarlar kapitalizminin, insanlığa telkin ettiği hatta dayattığı bir yetenek olgusu vardır.
Herkes çocuğunu iyi okullarda okutup, bir işletmenin, bir kurumun başına geçeceğini inanarak çocuk büyütür. Ya da yetiştirir.
Lakin çok az sayıda kişiler buralarda istihdam edilir. Genellikle iyi eğitilmiş ancak, zengin ailelerden gelen kişiler bu makamlara ulaşabilir.
Ranttan gelir kazanmak, üretmeden kazanmak demektir. Üretmeden kazancın olduğu yerlerde, işsizlik artar. Çünkü üretim yoktur. Kazanç vardır. Lakin bu kazancın sahipleri önceden belirlenmiş az sayıda kişilerdir.
Rantı yönetmek; üretimsizliği ve işsizliği yönetmektir.
CEO’ların ücretlerini yetenekle açıklamak, en büyük salaklıktır.
İngiltere’de 14 milyon/yıl ücretle çalışan CEO’un verimlilik veya yetenekle ilgisi yoktur. Örnek; BP 2015 yılında 6,4 milyar dolar zarar etti. 7000 çalışanını işine son verdi. CEO’sunun maaşı %23 oranında artırıldı.
Tekel yöneticisi CEO’un, temel iki işi vardır. Tekel durumunu sürdürecek faaliyetler yürütmek, varsa rantları yönetmektir.
Tekeller rekabeti katiyen sevmezler.
Talep esnek değilse tekelleşme mukadderdir. Tekeller eğer devleti kontrol edemezlerse, tekel olma durumunu zora sokarlar.
Bir milyonerin köpeğini, Hyde Park’ta dolaştırmanın bedeli, yılda 32,356 sterlindir. Hastane hemşiresinin yıllık kazancı ise; 20,700 sterlindir. İngiliz hastaların Hacettepe’de sıraya girmesinin nedeni bu olsa gerek.
Oysa dünyada yetenek piyasası diye bir şey yoktur. Üretimi değil de rantları yönetenler diye bir şey vardır. En yüksek ücretleri rant yöneticileri alır. Bunlara CEO denir.
Bankaların hisse senetlerini yönetmek ve/veya gecelik repo piyasasında bankayı kazandırmak demek; rantları yönetmek demektir. Ortada bir üretim yok, ama bir kazanç varsa bu ranttır.
İyi yönetici demek; mevcut rantları ya da gelecekte muhtemel rantları yönetebilmek anlamındadır.
Rantlar iyi yönetildikçe, işsizlik artar. İyi yönetici rantları artıran yöneticidir. İyi yöneticilerimiz var demek çokça işsizimiz var demektir.
Üretimin bu kadar itilip kakıldığı bir yerde üretimden elde edilen karla büyümek isteyen sermaye (gerçek sermaye) artık o da bu düzenden şikayetçidir.
İçinde yaşadığımız kapitalizmin adı “el koyma” kapitalizmidir. Karşısında bulduğu bir değere el koyma, devlet malına el koyma, rantlara el koyma kapitalizminde yetenek anlamına gelir. El Koyma yeteneği diye tanımlanır. Adı da CEO’dur.