Listeler açıklandı!..
24 Haziran’da yapılacak olan genel seçimler Türk siyasi tarihine “vekil listelerine en çok tepki verilen” veya “ittifaklar konusundan en çok kopmalar olan” seçimler olarak geçerse şaşırmamak gerek.
Vekil listeleri ile ilgili tüm partililer ve seçmen ters köşe oldu.
Böyle olacağı belliydi!
Ne demiştik;
“Artık milletin meclisteki vekili yerine partilerin millet içindeki temsilcileri dönemi başlamıştır.”
Teamül gereği yapılan temayüller, yoklamalar, ön seçimler tarih oldu.
Gelinen durumda –mış gibi yapanlar taşra teşkilatlarının gazını almaktan öteye geçemedi.
En az tartışılan vekil listesi ise MHP’nin oldu!..
Listelerin açıklanması sonrası listelere taraf olan partililer ve adaylara bakarak oy kullanacak olan seçmenler açısından listelerin beğenilme oranı %25’de kaldı.
Son gün açıklanan vekil listeler beklentileri karşılamadı.
***
Milletvekili hesaplama yöntemi değişti!
Rejim değişikliği ile ilgili ittifak düzenlemesiyle milletvekilliği hesaplama formülü olan “d’Hont sistemi” değişmese bile yöntem değişti;
Öncelikle ittifak içi hesaplamalar yapılacak.
Örnek ilimizde 900 bin kullanılan geçerli oy olsun.
İTTİFAK 1
A Partisi
B Partisi
İTTİFAK 2
C Partisi
D Partisi
E Partisi
F Partisi
İttifak 1’de ittifak yapan A ve B partisi olsun. İttifak 2’de ise C, D,E olsun. İttifak dışı ise F partisi olsun.
A ve B partisinin aldığı oy A=300 bin, B=100 bin, pusuladaki ittifak çerçevesi üzerine vurulan ortak oy ise 40 bin olsun.
“Ortak oy” denilen oy ne demek?
Pusuladaki “ittifak alanı” içindeki parti adı altında vurulmamış ama ittifak çerçevesi içine verilmiş oylara “ortak oy” deniliyor.
A Partisi
B Partisi
İttifak ortak oyu
300.000
100.000
40.000
C Partisi
D Partisi
E Partisi
İttifak ortak oyu
180.000
140.000
50.000
80.000
F Partisi
14.130
Hesap şöyle;
İttifak 1’de ki A Partisinin oyu ile B Partisinin oyu toplanır.
300.000 + 100.000 = 400.000
İttifak ortak oyunu ittifak içi partilere dağıtmak için bir katsayı hesaplanır. Katsayı ittifak içindeki partilerin aldığı oyun, ittifakın toplam oyuna bölünmesi ile bulunur.
A Partisi için katsayı 300.000 / 400.000 = 0,75
B Partisi için katsayı 100.000 / 400.000 = 0,25
İttifak 1 ortak oyu A ve B Partisine katsayı oranında dağıtılır.
A Partisi
B Partisi
Alınan Oy
300.000
100.000
İttifak 2 ortak oyu dağılımı
(40.000 x 0,75) = 30.000
(40.000 x 0,25) = 10.000
Toplam Oy
330.000
110.000
İttifak 1 Toplamı
440.000
Pusulada ittifak üzerine verilen artık oylar, İttifak 1’de ki A ve B partisine orantısal olarak dağıtılır. Böylece A= (300.000+30.000) 330 bin, B=(100.000+10.000) 110 bin olur.
Gelelim İttifak 2’ye;
C Partisi
D Partisi
E Partisi
Alınan Oy
180.000
140.000
50.000
Katsayı
0,486
0,378
0,135
İttifak 1 ortak oyu dağılımı
38.880
30.240
6.750
Toplam Oy
218.880
170.240
56.750
İttifak 2 Toplamı
445.870
***
d’Hont sistemi ile hesaplamalara geçelim;
Öncelikle hesaplama yaparken her bir ittifakı bir parti gibi düşünerek her bir ittifakın veya ittifak harici seçime giren partilerin vekil sayılarını bulmak gerek. Örnek ilimizde 9 Milletvekili olsun
Oy
Oran
1
2
3
4
5
6
7
8
9
İttifak 1
440.000
48,88%
440.000
220.000
146.667
110.000
88.000
73.333
62.857
55.000
48.889
İttifak 2
445.870
49,54%
445.870
222.935
148.623
111.468
89.174
74.312
63.696
55.734
49.541
F Partisi
14.130
1,57%
14.130
7.065
4.710
3.533
2.826
2.355
2.019
1.766
1.570
Bu hesaba göre İttifak 1’in çıkaracağı vekil sayısı 4 olurken İttifak 2 ise 5milletvekili çıkartıyor.
***
Şimdi bu vekil sayılarını İttifak 1 içinde dağıtmak için 2. bir d’Hont sistemi ile hesaplama yapalım.
Oy
1
2
3
4
A Partisi
330.000
330.000
165.000
110.000
82.500
B Partisi
110.000
110.000
55.000
36.666
27.500
Bu durumda; A partisi 3 vekil çıkartırken B Partisi 1 vekil çıkartıyor.
***
İttifak 2 içinde dağıtmak için 2. bir d’Hont sistemi ile hesaplama yapalım.
Oy
1
2
3
4
5
C Partisi
218.880
218.880
109.440
72.960
54.720
43.776
D Partisi
170.240
170.240
85.120
56.746
42.560
34.048
E Partisi
56.750
56.750
28.375
18.916
14.187
11.350
Bu durumda; C partisi 3 vekil çıkartırken D Partisi 2 vekil çıkartıyor.
***
Bu kadar hesaplama bugünlük yeter.
Kalın sağlıcakla.