Köpekler doğaları gereği yaşam alanlarının dışındaki emilebilir zeminlerde tuvalet ihtiyaçlarını giderme eğilimindedirler. Bu noktadan yola çıkarsak, sahiplerinin yanlış yönlendirmelerini devreden çıkardıktan sonra olgunluk yaşına geldiği halde tuvalet eğitimi almamış köpek yoktur. Önemli olan sadece doğru olanı bulmaları için gereken olgunlaşma sürecini sabırla beklemek ve küçük püf noktalara dikkat ederek gelişmekte olan doğru davranışı boykot etmemektir. Kısa zamanda büyük beklentilere girmeniz köpeğiniz için de, sizin için de hayal kırıklığı olacaktır.
Her şeyden önce evinizde ortalama 15 yıllığına konuk olarak aldığınız canlının başka bir canlının bebeği olduğunu ve yapacağı tüm hareketleri sevgiyle karşılayacak hormonlarla ve doğayla kutsanmış bir annesi olduğunu unutmamalısınız.
Eve gelen bu bebek canlının başlangıçta gün içerisinde pek çok kez tuvalet ihtiyacı olur. Her seferinde dışarı çıkmak mümkün değildir; sıklıkla dışarı çıkış imkanı olsa dahi, tamamlanmamış aşı programı buna engel olabilir. Bu nedenlerle tuvalet ihtiyacı bir süre yaşam alanı içerisinde çözülecektir; yaş büyüdükçe kasların gelişmesine paralel olarak bu ihtiyacın sıklığı da giderek azalacaktır. Ancak bu dönemden sonra tuvalet çözümü için yaşam alanlarının dışında bir alan seçebilirsiniz. Sonuçta tuvalet eğitimini “ev içi eğitim” ve “ev dışı eğitim” olarak ikiye ayırabiliriz.
Ön bilgi: Kazalar sonrası ev temizliği için asla amonyaklı temizlik ürünleri kullanmayın. Amonyak köpekleri temizlediğiniz alana tekrar tuvalet yapmaya teşvik edecektir. Pet-shoplarda “sihirli damlalar-tuvalet eğitimi damlası” olarak satılan tüm kokular amonyak içermektedir.
Ev içerisindeki eğitimin temelini, alan sınırlandırmak olarak kabul edebilirsiniz. Köpeklerin yattıkları alana tuvaletlerini yapmaktan hoşlanmamalarını kullanarak, bu sınırlandırdığınız alanda yatağının uzağında hasta pedi ya da gazete ile kaplanmış emici alanlar oluşturursanız, kafaları karışmadan doğru alana gitmelerini sağlayabilirsiniz. Alan sınırlandırmayı, köpeği (dolayısıyla çiş ve kakayı), kendinizden uzakta tutmak için bir alana kapatmak şeklinde uygularsanız, sadece sorunun siz görmeden büyümesini sağlarsınız.
Önemli olan köpeğinizin her şeyi öğrenmek için büyük bir açlık içerisinde geçireceği bu dönemi sizin yanınızda, sizi izleyerek geçirmesidir. Sizin yanınızda ne kadar çok zaman geçirirse, bu, eğitimi açısından o kadar yararlı olacak, kendi türünün konuşmadığı insan iletişim dilini öğrenmek için beyni tekrar etme şansı bulacaktır. O yüzden ırkının büyüklüğüne göre taşınabilen sınırlı alanlar yaratabilmeniz ve bu sayede, o an aktif olarak onunla ilgilenmeseniz bile sizi izleyebilmesi çok önemlidir. Eğer köpeğinizi oda gibi bir alanda sınırlandırmayı planlıyorsanız, kapıyı kapatmak yerine sınırlandırdığınız alanı barikatla veya parmaklıklı bebek kapıları ile kapayarak köpeğinizin eve dahil olmasını sağlayabilirsiniz; bu, eğitimini pozitif olarak etkileyecektir.
Sınırlı alanlar sizin işiniz olduğu zamanlarda kullanmanız içindir. Bebek bir köpek büyürken sahibiyle farklı mekanlarda kaliteli ve yoğun bir zaman geçirmelidir ki, ileriki hayatında her ortama uyum sağlayabilen, sorunsuz bir yaşam ortağına dönüşsün. Eğer sınırlandırılan alanı köpek ve tuvalet sorunundan kurtulmak için köpeğin hapsedildiği bir düzleme taşırsanız, köpeğinizle birlikte sorunlarınızı da büyütürsünüz.
Evde olduğunuz ve konsantrasyonunuzun köpekte olduğu her an, köpek ev içinde serbest bırakılmalıdır. Ufaklık, gözünüz üzerindeyken yanlış yere tuvaletini yapmış olsa bile, gazete ya da hasta altı pedi altına itilerek ödüllendirilmelidir. Hiçbir şekilde yanlış yere çiş/kaka yaptığı için kızılmamalıdır. Böyle bir durumda kızmak, yanlışın altını çizmeye yarar; hatta ileri durumlarda kendi kakasını yeme (kaprofaji) gibi davranış sorunlarına neden olabilir. Empati kurmayı unutmayın; bu, insan bebeğinin bezine yaptığı dönem gibi büyüdükçe çözülecek bir sorundur ve hızlanmasını sağlayacak sihirli bir değnek yoktur. Sabırlı olduğunuz takdirde, köpeğinizin cinsel olgunluğa ulaştığı dönemde (dişilerde 6-8 ay, erkeklerde biraz daha geç), sorun tamamen ortadan kalkacaktır; yeter ki siz bu dönemi hızlandırmak adına köpeğinizi korkutarak, aranızda gelişen bağı yıpratarak sizden uzaklaştıracak davranışlar içerisine girmeyin.
Eğer köpeğinizin devamlı kullandığı bir nokta keşfettiyseniz, onunla hiç inatlaşmadan doğru noktanın orası olduğunu kabul edip oraya bir hasta altlığı ya da gazete serin. Bunu uygulaması imkansız bir alandaysanız, tüm alanı kolonya ile yıkamak, çoğu zaman tekrar oraya gitmesine engel olacaktır.
Bu dönem içerisinde köpeğinizin öğünlerini sabitlemek tuvalet eğitimi sırasında biyolojik saatini takip etmenizi ve böylece köpeğinizin tuvalet saatlerini öğrenmenizi sağlar. Başlangıç aşaması için bir günlük tutmanız, ufaklığın doğru zamanda doğru yerde bulunması ve yapması gereken yere tuvaletini yaptığında ödüllendirilmesi çok önemlidir. Unutmayın, ödül cezadan daha algı açıdır.
Ön bilgi: Dışarıda tuvalet eğitiminin temel taşı sokağı da evinizmiş gibi temiz bırakmaktır. Köpeğinizin yapmış olduğu dışkıyı bir kağıt parçası veya poşet ile toplayıp mutlaka çöpe atın.
Dışarıda tuvalet eğitimine tam olarak geçiş köpeğin 6. ayını doldurmasını bulabilir. Daha önceki dönemlerde dışarıya çıkarmak, günde 4-5 kereden fazla tuvaletini yapan köpeğiniz için çok zahmetli olacaktır; çıkarsanız dahi, bu süreçte henüz aşı programı tamamlanmamış olacağından, başka köpeklerle temas etmemesine özen göstermeniz gerekmektedir. Oyun oynamak için dışarıya çıktığınızda da, dışarıda tuvaletini yaptığı zaman onu mutlaka ödüllendirmelisiniz.
Başlangıçta günlük öğünlerini sabitlediğiniz köpeğinizi belli bir program dahilinde, aynı saatlerde aynı alana çıkarmanız gerekmektedir. Sıkıcı gibi görünse de bu sistemi en az 3 ay kadar atlamadan sürdürmelisiniz. İlk haftalarda günde 4 kez olan ve ortalama 30-60 dakika arası değişen dışarı çıkış periyotları her ay bir sefer azalarak en sonunda sabah ve akşam olmak üzere köpeğinizin ömrü boyunca devam etmelidir.
Tuvalet eğitimi oturana kadar hayvan sahiplerinin en sık yaptığı hatalardan biri köpeklerini tasma ile dışarı çıkardıklarında farklı alanlara götürmeleri ve uzun yürüyüşler yaparak aynı zamanda tuvalet ihtiyacını çözmesini beklemeleridir. Böyle bir durumda heyecanlı köpeğiniz ilgisini çeken çevreyi izlemekle, kelebek-kuş kovalamakla yetinecek ve tuvaletini eve saklayacaktır.
Köpeğinizin tuvalet ihtiyacını giderebileceği güvenli alanı bulduktan sonra bu dönemde düzenli olarak aynı noktaya gitmelisiniz. Eğer mümkünse, köpeğinizi serbest bırakmalı ya da tasmasını mümkün olduğunca uzun tutmalısınız. Bu süre içerisinde çevresiyle iletişime geçebilmesi için onunla ilgilenmemelisiniz.
Başlangıçta evi tuvalet için doğru yer olarak öğrenmiş olan köpeğiniz dışarıda olduğu sürece tutmaya çalışacaktır. İlk tuvaletini “kazara” dışarı yaptıktan sonra köpeğinizi ödüllendirirseniz, arkası çok hızlı gelecektir.
Özellikle dişi köpekler sahipleri çok yakınken tuvaletlerini yapmaya çekinebilirler; buna da küçük bir nüans olarak dikkat etmelisiniz.
Evde veya dışarıda, tuvalet eğitimi süresince kontrol edilmesi en zor olan, gece sabaha kadarki zaman dilimidir. Bunun için köpeğinizi evde bağlayabilir ya da “crate” denilen büyük köpek kafeslerinden edinip köpeğinize gece içinde uyuyacağı bir “oda” verebilirsiniz. Eğer bu iki yol size acımasız geliyorsa, ilk tuvalet genelde sabah 05:00 civarı şekillendiğinden, zamanınızı buna göre ayarlamanız gerekmektedir.
Basit bir rutin oluşturursanız ve köpeğiniz bunun bozulmayacağından emin olursa, tuvaletini tutmaya başlayacaktır. Dönem dönem mucizevi şekilde çözülmüş gibi görünse de, bu süreç köpeğiniz cinsel olgunluğa erişinceye kadar asla istediğiniz kadar düzgün olmayacaktır. Sabırlı olmalısınız.
Evde her dakika çiş temizlerken tuvalet eğitimi gözünüze imkansız gibi görünse de, bir gün bir bakacaksınız ki köpeğiniz asla eve tuvalet yapmayan akıllı bir çocuk olmuş. adaveteriner