Bir süredir gündemde olan ve TBMM’de kabul edilen torba kanunla önemli değişiklikler yapıldı. İşveren çalışanını işten çıkaramayacak, işverenlere üç ay süreyle çalışanı ücretsiz izne çıkarma hakkı tanınacak, ücretsiz izne çıkarılanlara aylık 1.177,20 TL nakdi ücret desteği verilecek, ücretsiz izinli olanların GSS primleri işsizlik sigortası fonundan karşılanacak, kısa çalışmada uygunluk incelemesi yapılmadan işverenin beyanı ile KÇÖ ödemesi başlayacak.
Geçici İstihdam Güvencesi
Torba Kanunla, İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının ikinci bendinde veya diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez. Üç aylık fesih yasağı süresini Cumhurbaşkanı altı aya kadar uzatabilecek. Bu çerçevede üç aylık süre içerisinde işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu şekilde ücretsiz izne ayrılmak işçiye geçerli sebebe (esasında haklı nedene) dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
Kısa Çalışma Almayana Ücretsiz İzin ödemesi
Bu kapsamda maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte geçici 10. Madde kapsamında işverenler tarafından ücretsiz izne ayrılan kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile ve 15/3/2020 tarihinden sonra 51. Madde kapsamında “yüzde” usulünün uygulandığı müesseselerde çalışmakta iken iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere (emekli/yaşlılık aylığı almamaları şartıyla) 3 aylık fesih yasağı süresini geçmemek üzere, ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, İşsizlik Sigortası Fonundan günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Damga vergisi hariç kesinti yapılamayacak. Nakdi ücret desteği süresince GSS primleri de fondan karşılanacak.
Bu işçilerin filen çalıştırıldıklarının tespiti halinde her işçi ve çalıştırıldığı her ay için brüt asgari ücret (2020 yılı için 2.943 TL) tutarında idari para cezası uygulanacak.
Ekonomi ve Sosyal Güvenlik Bilim Kurulu Şart
Türkiye, covid-19 mücadelesini, sağlık alanında Bilim Kurulunu aktif çalıştırmak suretiyle çok başarılı bir tablo sergiliyor. Ancak, işin bir de ekonomik ve sosyal boyutu var, istihdam, işsizlik, sosyal ve ekonomik destekler de en az sağlık kadar önemli. Mutlaka Ekonomi ve Sosyal Güvenlik Bilim Kurulu da kurulmalı.
Uygunluk Tespiti Aranmayacak
Okurlarımız hatırlayacaktır, 24 Mart tarihinde kısa çalışma nedeniyle yaşanan sorunları dile getirmiş ve “Uygunluk Denetimi Şart Mı?” demiştim. Cumhurbaşkanımızın süreçlerin kolaylaştırılması ve hızlandırılması yönündeki açık talimatı dikkate alınmadan, bu ekonomik zorluk ve salgın döneminde uygunluk denetiminde direnilmesini eleştirmiş, bürokrasinin azaltılarak işyerlerinin başvurusunun kabul edilip, daha sonra mevzuata aykırılık olup olmadığının örneklem yoluyla denetlenmesini önermiştim.
İşte nihayet TBMM ‘de kabul edilen torba kanunla ilk defa bu köşeden önerdiğimiz kısa çalışmada uygunluk denetimi yapılmaması önerisi hayata geçiriliyor. Yeni Koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecek.
Bize de önerilerimizi dikkate alan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’a ve Kanunun yasalaşmasında emekleri bulunan milletvekillerine teşekkür etmek düşüyor.