Tüm dünyada olduğu gibi ülkemiz de zor günlerden geçiyor. Bu zorluk döneminde ülkeler bir yandan salgınla ve vatandaşlarının sağlıklarını korumayla mücadele ederken, öte yandan ekonomilerini ayakta tutma, istihdamı koruma ve üretimi devam ettirme gayreti içindeler.
İstihdamdaki bozulmayı önlemek için 17 Nisan’da üç aylık bir süre için getirilen işten çıkarma, yani fesih yasağı ile birlikte işçi çıkartamayan ama bir yandan da üretim yapamadığı için mali yükleri taşıyamayan firmalara ücretsiz izin kullandırma ve nakdi ücret desteği veriliyor.
Bir şirkette üretim yapacak işçileri bulmak yetiştirmek çok kolay değil, bozulan bir düzeni tekrar kurabilmek çok zor. Salgın nedeniyle çalışmayan, üretim yapmayan fabrikayı işletmeciler ne kadar ayakta tutabilir? İşte ekonomiyi ve istihdamı devam ettirmek ve bu salgınla mücadele edilerek geçirilecek sürede işletmeler nakdi ücret desteği ve kısa çalışma ödeneği ile desteklenecek.
Ama firmaların 3 aylık fesih yasağı döneminde firmalara atıl kapasitedeki işçileri işten çıkarma yerine geçici bir süre için ücretsiz izne göndermelerini sağlayan nakdi ücret desteği ile çalışanlarda asgari ücretlinin işsizlik ödeneği kadar bir tutar karşılıksız ve şartsız ödenecek.
Kimler yararlanabilecek?
17.04.2020 tarihinde iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden iş sözleşmesi feshedilen ve 4857 sayılı Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla üç aylık süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, İşsizlik Sigortası Fonundan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilecek.
Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamayacak.
Nakdi ücret desteğine hak kazanmak için çalışanın, 120/60 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yıl içinde 600/450 gün şartları aranmamaktadır.
Yabancı işçiye de var mı?
Hem kısa çalışma ödeneğinden ve hem de ücretsiz izin ve nakdi ücret desteğinden yabancı işçilerde yararlanabilecek. Bu anlamda yabancı işçiler ücretsiz izne çıkartılabilecek ve nakdi ücret desteği alabilecek.
Kısa çalışmadan yararlanan nakdi destek alacak mı?
Aynı kişi için hem kısa çalışmadan hem de nakdi ücret desteğinden yararlanılamayacak. Ancak aynı işyerindeki şartları saplayanlar kısa çalışmadan faydalanırken, şartları sağlamayanlar ücretsiz izin nakdi ücret desteğinden faydalanabilecek. Diğer bir deyişle kişiler bakımından ya kısa çalışma uygulamasından ya da ücretsiz izinden yararlanılması gerekmektedir.
Ancak aynı işyerinde bir kısım işçilerin kısa çalışmadan yararlanırken diğer bir kısım işçilerin de ücretsiz izin kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlandırılması mümkün bulunmaktadır. İşverenlerin öncelikle kısa çalışma olanağını değerlendirmesi ve akabinde kısa çalışmadan şartları sağlayamayan işçiler için ücretsiz izin opsiyonunu değerlendirmesi uygun olacaktır. Zira kısa çalışma ödeneğinin tutarı, ücretsiz izin döneminde yapılan nakdi ücret desteği tutarından yüksek olmasıdır. Aynı kişi için bir yandan kısa çalışmadan yararlanılırken kalan sürede ücretsiz izin uygulanamaz.
Ücretsiz izindeki işçiler için 28-Pandemi Ücretsiz İzin veya 29- Pandemi Ücretsiz İzin ve Diğer (Birden çok eksik gün olması durumunda) eksik gün kodları seçilmelidir.