SAMSUN (AA) - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulamaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan, "Atatürk, 1919'a geldiğimizde artık Osmanlı'nın yaşamasının mümkün olmayacağı, yaşaması gerekenin, milletin bizzat kendisi olmasından hareketle bu harekete (Milli Mücadele) girişmiştir." dedi.
Çağlayan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Osmanlı Devleti'nin İstanbul'daki hükümetinin aciz olduğu dönemde Atatürk ve bir grup vatanperverin ülkenin kurtuluşu için çalışma yaptığını, 13 Kasım 1918'de İstanbul'a gelerek 16 Mayıs 1919'a kadar çalışma haritası oluşturduklarını söyledi.
Atatürk'ün 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun'a görevlendirildiğini hatırlatan Çağlayan, "Görevlendirmenin bilinen tarafı, Samsun ve çevresindeki gayrimüslimlerin sözde çeteler tarafından can ve mal güvenliklerinin olmadığı, asayişin sağlanmasıydı ama Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, Anadolu'da yeni bir direniş hareketinin başlaması için bu görevlendirmeyi kullanmıştır." diye konuştu.
Atatürk ile silah arkadaşlarının Anadolu merkezli milli mücadeleyi başlatmak için titiz bir hazırlık yaptıklarının altını çizen Çağlayan, "O dönemde yaklaşık 30 bin nüfusu olan şehirde ciddi gayrimüslim nüfusun olduğunu biliyoruz. İngilizler, Mustafa Kemal'den önce buraya asker çıkarmıştır. Kentte telsiz telgraf istasyonu inşa edilmektedir ve İngiliz gemileri de limanın açığında bekletilmektedir. Şehir, ticari hareketliliğin yanı sıra askeri açıdan da değer ifade etmektedir." ifadesini kullandı.
Samsun'un en önemli özelliğinin, milli mücadele fikrinin uygulanabilirliğini Atatürk'e hissettirmesi olduğunu vurgulayan Çağlayan, "Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarının planladıkları milli mücadeleyi halkın sahiplenip sahiplenmeyeceği belli değildir. Mustafa Kemal Paşa'yı, millet fakruzaruret içinde bulunmasına rağmen vatanın kurtuluşu için fedakarlık yapılması noktasına getiren Samsunlular olmuştur." değerlendirmesinde bulundu.
Çağlayan, Atatürk'ün 1918 yılına kadar Osmanlı Devleti'ni yaşatmak için mücadele vermiş bir asker olduğuna işaret ederek, "Atatürk, 1919'a geldiğimizde artık Osmanlı'nın yaşamasının mümkün olmayacağı, yaşaması gerekenin milletin bizzat kendisi olduğundan hareketle bu harekete girişmiştir." diye konuştu.
Prof. Dr. Çağlayan, Atatürk, İstanbul'dan çıkmasaydı bugün Türkiye'nin olmayacağını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Bugün Müslüman Türkler olarak Samsun'da yaşıyor olamayacaktık. Yaşıyor olsak da küçük bir azınlık olarak Batı Trakya'daki Türklerin pozisyonu neyse o olacak, Sevr projesinde hayata geçirilmek istenen Türkiye'nin parçalanmışlığı gerçekleşmiş, Türkler Anadolu'da dar bir bölgede yaşama mücadelesi veriyor olacaktı. İstanbul Türklerden alınmış olacaktı. Milletimiz Atatürk'e çok şey borçlu."
