RİZE (AA) - FİKRET DELAL - Rize'nin başlıca geçim kaynağı olan çayın atıklarından mangal kömürü üretilmesi amacıyla kurulan fabrika faaliyete geçti.
Rize Belediyesince çay atıklarının mangal kömürü ve elektrik üretiminde değerlendirilmesi amacıyla Ağustos 2020'de Rize Organize Sanayi Bölgesi'nde fabrika kurulması amacıyla başlatılan çalışmalar tamamlandı.
Makine montajlarının da yapılmasının ardından deneme üretimine başlanan fabrikada çay çöpü işlenerek mangal kömürü haline dönüştürüldü. Çay çöpünden çıkan yağdan oluşacak gazdan da gelecek dönemde elektrik üretilmesi planlanıyor.
Rize Belediye Başkanı Rahmi Metin, AA muhabirine, fabrikanın maddi getirisinden ziyade eko iklime dair önemli bir proje olduğunu söyledi.
Yıllardır 40-50 bin ton çay çöpünün sahalara döküldüğünü belirten Metin, ayrıca vatandaşlar tarafından da gübre olarak kullanıldığını ifade etti.
Metin, fabrikanın, Rize Organize Sanayi Bölgesi'nde 12 dönüm üzerinde inşa edildiğini belirterek, "ÇAYKUR ile yıllık 10 bin ton çay çöpü protokolü yaptık ama 15 bin ton da alabiliriz. Çok güzel bir sonuç elde ettik. Maddenin üç halini de değerlendirmiş olacağız. Biz sadece mangal kömürüne odaklanmıştık ama çay çöpünden yüzde 30 karbon çıkıyor. Nişasta bağlayıcılık özelliği de eklenerek 6 bin 800 kalori düzeyinde üst düzey bir mangal kömürü oluyor. Mangalda yaklaşık 5-6 saat sürebilen yapıda." dedi.
Önceleri, çay atığının liflerinden yüzde 16-18 yağ çıkacağının hesaplandığını anlatan Metin, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu yağın, gaz ve elektriğe dönüştürülmesi için sistem kuruldu fakat yüzde 25 üzerinde sıvı çıktı, biz bunu tahmin etmiyorduk. Bu sıvının da kaba bir yakıt olarak veya tarımda organik gübre olarak kullanılabilir noktasında farklı alternatifler sunuldu. Biz de Ar-Ge için 1-2 üniversiteye gönderdik, çalışıyoruz. Katısından karbon, yağından elektrik ve sıvısını da tarım ilaçlarında kullanmak üzere üç elementten de ciddi fayda sağlayacağız."
Metin, fabrikada 40 kişinin istihdam edileceğini, ara elemanlarla bu sayının daha da artacağını dile getirdi.
- İlk yıl 30 milyon lira gelir elde edilmesi planlanıyor
Mangal kömürü üretimine ilişkin hedeflerinin gün geçtikçe belirginleştiğine dikkati çeken Metin, "10 bin ton çay çöpünden 3 bin 500-4 bin ton mangal kömürü elde etmeyi hesaplıyorduk. Maliyet çalışmalarına göre, 15-35 lira arasında kilogram fiyatı değişiyor. Mayıs ayında seri üretimler başlayacak. Seri üretimlerle ilk yıl üretim hedefimiz 2 bin ton." diye konuştu.
Metin, çay çöplerinin fabrikaya taşınması noktasındaki zorlukları ortadan kaldırmak için ara makineler ürettiklerini belirterek, "Balyalama ve pelet dediğimiz sistemlerle düzenlenerek fabrikaya taşınacak. Rize Belediyesi olarak artık atıl durumdaki tüm elementler yeniden değerlendirilebilir. Dünyada teknoloji buna müsait." ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin yılda 60 bin tondan fazla mangal kömürü ithal ettiğini anlatan Metin, "İç piyasada Adana, Gaziantep, Hatay gibi kebap kültürünün olduğu bölgelerden talep var. Bizim üreteceğimiz 3 bin 500-4 bin ton, Doğu Karadeniz'de tüketebilecek zincirlerin beklediği kömür olacak. İsmini de bir yarışma sonucu belirleyeceğiz." dedi.
Metin, ilk yıl için piyasaya sürülecek 2 bin ton mangal kömüründen belediye olarak 30 milyon lira gelir elde etmeyi hedeflediklerinin altını çizerek, ilerleyen dönem için hedeflerinin ise yılda 4 bin ton üretime ulaşmak olduğunu söyledi.
Başkan Rahmi Metin, fabrikanın tam kapasite devreye alınmasının ardından günlük üretilecek 0,8 megavat elektriğin maliyet giderlerini karşılayacağını da sözlerine ekledi.
