Listeler açıklandı!..
24 Haziran’da yapılacak olan genel seçimler Türk siyasi tarihine “vekil listelerine en çok tepki verilen” veya “ittifaklar konusundan en çok kopmalar olan” seçimler olarak geçerse şaşırmamak gerek.
Vekil listeleri ile ilgili tüm partililer ve seçmen ters köşe oldu.
Böyle olacağı belliydi!
Ne demiştik;
“Artık milletin meclisteki vekili yerine partilerin millet içindeki temsilcileri dönemi başlamıştır.”
Teamül gereği yapılan temayüller, yoklamalar, ön seçimler tarih oldu.
Gelinen durumda –mış gibi yapanlar taşra teşkilatlarının gazını almaktan öteye geçemedi.
En az tartışılan vekil listesi ise MHP’nin oldu!..
Listelerin açıklanması sonrası listelere taraf olan partililer ve adaylara bakarak oy kullanacak olan seçmenler açısından listelerin beğenilme oranı %25’de kaldı.
Son gün açıklanan vekil listeler beklentileri karşılamadı.
***
Milletvekili hesaplama yöntemi değişti!
Rejim değişikliği ile ilgili ittifak düzenlemesiyle milletvekilliği hesaplama formülü olan “d’Hont sistemi” değişmese bile yöntem değişti;
Öncelikle ittifak içi hesaplamalar yapılacak.
Örnek ilimizde 900 bin kullanılan geçerli oy olsun.
|
|
|
İttifak 1’de ittifak yapan A ve B partisi olsun. İttifak 2’de ise C, D,E olsun. İttifak dışı ise F partisi olsun.
A ve B partisinin aldığı oy A=300 bin, B=100 bin, pusuladaki ittifak çerçevesi üzerine vurulan ortak oy ise 40 bin olsun.
“Ortak oy” denilen oy ne demek?
Pusuladaki “ittifak alanı” içindeki parti adı altında vurulmamış ama ittifak çerçevesi içine verilmiş oylara “ortak oy” deniliyor.
|
A Partisi |
B Partisi |
İttifak ortak oyu |
|
300.000 |
100.000 |
40.000 |
|
C Partisi |
D Partisi |
E Partisi |
İttifak ortak oyu |
|
180.000 |
140.000 |
50.000 |
80.000 |
|
F Partisi |
|
14.130 |
Hesap şöyle;
İttifak 1’de ki A Partisinin oyu ile B Partisinin oyu toplanır.
300.000 + 100.000 = 400.000
İttifak ortak oyunu ittifak içi partilere dağıtmak için bir katsayı hesaplanır. Katsayı ittifak içindeki partilerin aldığı oyun, ittifakın toplam oyuna bölünmesi ile bulunur.
A Partisi için katsayı 300.000 / 400.000 = 0,75
B Partisi için katsayı 100.000 / 400.000 = 0,25
İttifak 1 ortak oyu A ve B Partisine katsayı oranında dağıtılır.
|
A Partisi |
B Partisi |
|
|
Alınan Oy |
300.000 |
100.000 |
|
İttifak 2 ortak oyu dağılımı |
(40.000 x 0,75) = 30.000 |
(40.000 x 0,25) = 10.000 |
|
Toplam Oy |
330.000 |
110.000 |
|
İttifak 1 Toplamı |
440.000 |
|
Pusulada ittifak üzerine verilen artık oylar, İttifak 1’de ki A ve B partisine orantısal olarak dağıtılır. Böylece A= (300.000+30.000) 330 bin, B=(100.000+10.000) 110 bin olur.
Gelelim İttifak 2’ye;
|
C Partisi |
D Partisi |
E Partisi |
|
|
Alınan Oy |
180.000 |
140.000 |
50.000 |
|
Katsayı |
0,486 |
0,378 |
0,135 |
|
İttifak 1 ortak oyu dağılımı |
38.880 |
30.240 |
6.750 |
|
Toplam Oy |
218.880 |
170.240 |
56.750 |
|
İttifak 2 Toplamı |
445.870 |
||
***
d’Hont sistemi ile hesaplamalara geçelim;
Öncelikle hesaplama yaparken her bir ittifakı bir parti gibi düşünerek her bir ittifakın veya ittifak harici seçime giren partilerin vekil sayılarını bulmak gerek. Örnek ilimizde 9 Milletvekili olsun
|
Oy |
Oran |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
|
|
İttifak 1 |
440.000 |
48,88% |
440.000 |
220.000 |
146.667 |
110.000 |
88.000 |
73.333 |
62.857 |
55.000 |
48.889 |
|
İttifak 2 |
445.870 |
49,54% |
445.870 |
222.935 |
148.623 |
111.468 |
89.174 |
74.312 |
63.696 |
55.734 |
49.541 |
|
F Partisi |
14.130 |
1,57% |
14.130 |
7.065 |
4.710 |
3.533 |
2.826 |
2.355 |
2.019 |
1.766 |
1.570 |
Bu hesaba göre İttifak 1’in çıkaracağı vekil sayısı 4 olurken İttifak 2 ise 5milletvekili çıkartıyor.
***
Şimdi bu vekil sayılarını İttifak 1 içinde dağıtmak için 2. bir d’Hont sistemi ile hesaplama yapalım.
|
Oy |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
|
A Partisi |
330.000 |
330.000 |
165.000 |
110.000 |
82.500 |
|
B Partisi |
110.000 |
110.000 |
55.000 |
36.666 |
27.500 |
Bu durumda; A partisi 3 vekil çıkartırken B Partisi 1 vekil çıkartıyor.
***
İttifak 2 içinde dağıtmak için 2. bir d’Hont sistemi ile hesaplama yapalım.
|
Oy |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
|
C Partisi |
218.880 |
218.880 |
109.440 |
72.960 |
54.720 |
43.776 |
|
D Partisi |
170.240 |
170.240 |
85.120 |
56.746 |
42.560 |
34.048 |
|
E Partisi |
56.750 |
56.750 |
28.375 |
18.916 |
14.187 |
11.350 |
Bu durumda; C partisi 3 vekil çıkartırken D Partisi 2 vekil çıkartıyor.
***
Bu kadar hesaplama bugünlük yeter.
Kalın sağlıcakla.