2020 yılı hepimize için çok farklı bir deneyim yaşattı. Bu süreçte çalışma ve sosyal güvenlik bakımından konuyu değerlendirdiğimizde şunu gördük, hem mevzuatımız ve hem de çalışma sistemimiz buna hazır değilmiş. Mevcut Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) ile sürecin yönetilmeye çalışması yetersiz kaldığını gördük. Yine bu dönemde çıkartılan ve 17 Nisan 2020 öncesi çalışan işçilerin işten çıkartılmayarak ücretsiz izne gönderilmesine yönelik uygulamalar konusunda çok tereddütler var. Elbette fesih yasağı ve ücretsiz izin konusunda çok daha kapsamlı bir çalışma yapılabilirdi.
Keşke bu dönemde KÇÖ ve pandemi ücretsiz izin uygulaması yerine SGK sistemi ve MUHSGK üzerinden pandemi eksik gün bildirimine dayalı bir ödeme ve destek sistemi getirilmiş olsaydı. Hem KÇÖ’de yaşanan karmaşa ve sorunlar olmaz ve hem de pandemi sürecinde İŞKUR personeli ve iş müfettişlerinin sağlıkları bu kadar tehlikeye atılmazdı.
Ayrıca pandemi ücretsiz izin uygulamasında çalışanlara sağlanan destekten halen 17 Nisan 2020 sonrası işe girenlerin faydalanmadığını, mutlaka bunların da faydalanması yönünde düzenleme yapılması ve bu konunun da çözülmesi gerektiğini hatırlatalım.
2021 yılında uygulanacak Nakdi Ücret Desteği, İstihdam Dönüş Prim Desteği ile İlave İstihdam Ücret Desteği tutarları, 13.01.2021 tarih 31363 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3423 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2021/Ocak döneminden itibaren uygulanmak üzere güncellenmiştir. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre ödenen; nakdi ücret desteği, istihdam dönüş prim desteği ve ilave istihdam ücret destek tutarları %21,56 oranında artırılmıştır.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Geçici 24’üncü maddesi ile işçilere sağlanan günlük Pandemi Ücretsiz İzin Nakdi Ücret Desteği tutarı 39,24 TL’den 47,70 TL’ye yükseltilmiştir.
★ ★ ★
Nakdi ücret desteği şartları
– 17/4/2020 Öncesi Sigortalı olup, bu tarih itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılmak,
– Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamak,
– Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
– İşsizlik sigortası kapsamında çalışıyor olmak,
– Koşullarını birlikte taşıması gerekir.
★ ★ ★
Bildirim süresi
Nakdi ücret desteğinden yararlanılabilmesi için ücretsiz izne ayrılan işçilere ilişkin ilgili ayda ücretsiz izne çıkarılan kişi ve gün sayısı bildirimleri, aylık olarak, “https:// uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi” internet adresinden ücretsiz iznin verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar işverenlerce yapılır. Nakdi ücret desteğinden yararlanılan dönemde, aynı veya başka bir işyerinde işe başlanması ve/veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınmaya başlanması halinde nakdi ücret desteği kesilir.
Ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde, işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri’nce idari para cezası uygulanır. Fazla ve yersiz ödemeye sebep işverenlerden, ödenen nakdi ücret desteği, ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte tahsil edilir.