Birleşik Krallık’ ta ortalama yaşları 71.5 olan 103.049 kişiye ait verilerden istifade edilerek yapılan araştırmada, difteri veya tetanos aşısı yapılmış olanlarda ciddi Kovid ihtimalinin yalnızca diğer aşılar yapılmış olanlara göre daha düşük olduğu bulundu (1).
Buna göre, difteri aşısı olanlarda ağır hastalık riski yüzde 47 ve tetanos aşısı olanlarda yüzde 52 daha düşük idi.
Kovid çok farklı tablolar gösteriyor
Kovid’ in en önemli hususiyetlerinden biri de klinik tablonun büyük değişiklikler göstermesidir. Bazıları hastalığı belirtisiz veya çok hafif belirtilerle geçirirken bazıları ise ağır tablolar ve ölümlerle karşılaşmaktadır.
Ağır tablolarda, ileri yaş ve altta yatan hastalıklar, erkek cinsiyet ve bazı etnik gruplar rol oynamakla beraber görünüşte sağlıklı olanlarda da ağır tablo ve ölümler görülebilmektedir.
Bu durumdan, bağışıklık sistemi fonksiyonlarındaki farklılıkların sorumlu olabileceği düşünülmekle beraber kesin sebep belli değildir.
Önceki aşılar ağır tabloları önleyebilir
Birçok bilim adamı tarafından dile getirilen bir hipotez daha önce başka patojenler için yapılan aşıların bağışıklık cevaplarını etkileyerek ağır Kovid’ e karşı koruyucu tesiri olabileceğidir.
Mesela, BCG aşılarının genel olarak doğuştan gelen (innate) bağışıklığı güçlendirdiği ve solunum yolları enfeksiyonlarını azalttığı, milli BCG aşılama programlarıyla Kovid mortalite oranları arasında bir münasebet olduğu bilinmekle beraber BCG’ nin koruyucu olmadığını gösteren veriler de vardır (2).
Hakikaten de yaygın aşılama yapılan patojenlerdeki proteinler ile SARS-CoV-2 arasında dizi benzerlikleri var gibi görünmektedir.
Mesela, difteri-tetanos-boğmaca aşılarında (DPT) SARS-CoV-2 ile çapraz reaktif epitoplar vardır.
Ek olarak, bir bilgisayar bilimci ekibi, milyonlarca biyomedikal yayına, tahlil veri tabanlarına ve protein veri bankalarına keşif amaçlı bir yapay zekâ algoritması uyguladı.
Ortaya çıkan ilişkilere dayanarak, tetanos aşılarının Kovid şiddetiyle bağlantılı olabileceğine dair bir hipotez oluşturdular.
Dahası, yakın tarihli bir çalışma, SARS-CoV-2 moleküler tepkisi ile DTP aşı proteinleri arasında yüksek bir korelasyon buldu; DTP aşı yapılmış olanlarda Kovid hastalarında ağır hastalıkların azalmış olduğu görüldü.
Birçok ülkede DPT aşıları yapılmakla beraber uygulama farklılıkları vardır ve erişkinler ve bahusus yaşlılarda tetanos ve difteri antikorları zamanla azalmakta hatta kaybolmaktadır; bu sebeple bir yaralanma sonrası tetanos aşısı uygulanır.
Gelelim neticeye
Ağır tablolara yol açan sebep ve risk faktörlerinin bilinmesi bu kişilerin korunması bakımından son derecede mühimdir.
Bunu birçok defalar dile getirdim (3, 4, 5, 6, 7, 8, 9).
Hem bu etkenlere hem de hastalığın tedavisine neden ehemmiyet verilmediğini ve bunlardan bahsetmeye kalkanların neden tenkit edildiğini anlayabilmiş değilim.
Bir bilen varsa anlatsın.
Kaynak:
1. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fimmu.2021.749264/full
Makale: Diphtheria And Tetanus Vaccination History Is Associated With Lower Odds of COVID-19 Hospitalization
