Çayıralan ziyaretimizde Yozgat Sivil Toplumlar İlişkiler İl Müdürümüz Araştırmacı yazar Hakkı Yurtlu beyle ilçe içerisinde dolaşmaya başlamıştık. Öğle vakti yaklaştığı için Kümbetli Camiine doğru yöneldik. Hakkı Yurtlu müdürüm: “Gel şurada Çerkez Bey Türbesi var orayı ziyaret edelim” dedi. Yozgat şiirinde bu türbeden söz ettiğini belirtti.

Türbe; kesme taştan inşa edilmiş iki katlı bir bina. Tarihi bir bina olduğu her halinden belli, ancak yapı eskimiş ve dökülmeye yüz tutmuş. Restore edilmeyi bekliyor. Kapıları kapalı olduğu için içerisine giremedik. Hakkın da bilgi edinmek maksadıyla asılı tabelayı okudum. Ve Türbeyle ilgi şu bilgilere ulaştım:

“Yozgat’ın Çayıralan ilçesinde bulunan bu türbe Bozok’ta 1542 yılında tımar sahibi, 1557–1558 yılında Sancak Beyi olan Çerkez Bey’e aittir. Kaynaklardan XVI. yüzyılın ikinci yarısında bugünkü Çayıralan’ın Çerkez Bey’in çiftliği olduğu bilinmektedir.

“Dulkadiroğulları’dan Kayseri ve Bozok Sancağı Mutasarrıfı Akdağ Livası Emiri Keser İsaoğlu Çerkez Beye ait olan türbe Hicri 996, Miladi 1588-89 yılında yapılmış olup Çayıralan ilçemizde Kümbetli Camii
avlusu içerisinde bulunmaktadır.

“Çerkez Bey: meşhur şehit Keser İsa Beyin oğludur. Keser İsa Bey 1552 yılında Tebriz de şehit olmuştur. Cami ve türbenin bulunduğu alan Çerkez Bey tarafından vakfedilmiş ve külliye olarak yapılmıştır.

“Çerkez Bey Türbesi 2005 yılında Tescil edilmiş, Kümbetli Camii avlusunda tarihi eser olarak koruma altına alınmıştır. Türbe Kare daire üzerine sekizgen planlı kubbeli olup dıştan sivri külahlı bir yapı olarak inşa edilmiştir. Bu türbenin önündeki eyvanı ile Şah Sultan Hatun Türbesi’ne benzerlik göstermektedir.

“Kümbetin kuzeyinde eyvan şeklinde olan yuvarlağımsı, sivri kemerli ve beşik tonozlu, iki yan duvarında sivri kemerli nişler yer alan girişi vardır. İki yan tarafta birer taş merdivenli sanduka katının önündeki podyuma çıkılmaktadır. İki kademeli podyumla profilli ve kemerli girişi olan mezar odasına inilir. Mezar odası kare planlı iken kümbetin gövdesi sekizgen formdadır.

“Üzerlerinde sivri sağır kemerler yer alır. Mezar odası giriş kapısı profilli dikdörtgen panolar içinde yer almaktadır. Sandık odasının basık kemerli giriş kapısı sivri kemerli, iç içe ve profilli bir pano ortasında yer alır. İçe girintili olan kapının üstünde duvar cephesine doğru kademeli olarak pandül, üçgen, sarkaç, rozet, bitkisel süsleme gibi taş oyma işçilikleri görülür. Mezar odasında her yönde birer küçük, gövde üzerinde ise üç yanda birer pencere bulunmaktadır. Gövde den kubbeye geçiş dışa taşkın profillidir. “
(Kaynak: 1-Hüseyin Parlak, Osmanlı Arşivleri Uzmanı 2- İl Kültür Turizm Müdürlüğü Arşivi)

Tescilli ve tarihi öneme sahip olan bu türbe günümüzde halen ayakta kalmış olup şimdilerde  bakıma muhtaç durumdadır. Türbe Bakımsız, taşlar dökülmeye başlamış ve korumasız hali ile yıkılmaya yüz tutmuştur. Restoresi yapılmazsa  bu tarihi bina yıkılıp gidecektir.

Çayıralan da bulunan bu Tarihi binanın restorasyonu yapılarak Yozgat turizmine kazandırılması gerekmektedir. Tarihi özeliği dikkate alınarak Çerkez Bey Türbesinin bakım ve onarımının yapılması Çayıralan ilçemiz için de oldukça önemlidir. Yöneticilerimizden bu tarihi esere sahip çıkmalarını bekliyoruz.