ABD Tarım, Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı’ nın (USDA) yeni beslenme kılavuzunda danışma komitesinin şeker ve alkol tüketiminin azaltılması tavsiyesini dikkate almamasına şaşırmadım (1).

Amerikan vatandaşları endüstriyi koruma adına kronik enflamatuar hastalıklara mahkum ediliyor.

USA’ nın koronavirüs vakalarının ve ölümlerinin en çok görüldüğü memleket olmasının sebebi de bu beslenme kılavuzudur.

USDA’ ya karışmam ama Amerikalılara “Tıptan Uzak Sağlıklı Hayat” kitabımdaki tavsiyelere göre beslenmelerini hararetle tavsiye ediyorum.

ADAM GİBİ BESLENME

BİR: İnsanlar hem et hem ot oburdur. Yani hem tarım hem hayvansal yiyeceklerin yenmesi gerekir.

İKİ: Hayvansal veya bitkisel gıdalar “emniyetli” olmalıdır; bunlarda GDO, tarım ilacı, antibiyotik, hormon vb zerresi bile bulunmamalıdır.

ÜÇ: Her gün mutlaka mevsim sebzeleri ve salata yenmelidir, sebzelerin zeytinyağlı olması veya tencerede pişirilmesi makbuldür.

DÖRT: Haftada birkaç gün kırmızı et, iki gün de taze balık (istavrit, hamsi gibi küçük balıklar tercih edilmeli) ve ayda birkaç defa köy tavuğu, Kayseri usulü sucuk pastırma, sakatat, kelle-paça, işkembe yenmelidir.

BEŞ: İşlenmemiş, tam tahıl unlarından yapılan yiyecekler (börek, pasta, makarna, kek, kurabiye gibi) haftada bir iki gün aşırıya kaçmadan yenebilir. Tahılların atalık tohumdan üretilenleri tercih edilmelidir.

ALTI: Tüm yenip içilenler “mâkûl miktarda” olmalıdır. En faydalı olan bir gıdanın bile “tıka basa” veya “istendiği kadar yenmesi” doğru değildir.

YEDİ: Temel pişirme yöntemi, haşlama, buğulama, ızgara ve tencere olmalıdır. Kemik suyundan mutlaka faydalanılmalıdır.

SEKİZ: Günde “iki öğün” beslenilmelidir. Sabahları yumurta, peynir, zeytin, tereyağı ile mevsime göre domates, maydanoz, biber, tere, roka gibi yeşillikler ve bir miktar kuruyemiş yenmelidir. Akşam yemeği olabildiği kadar erken saatte tamamlanmalıdır. Her gün 12 saati aşan açlık dönemleri çok yararlıdır, arada sadece su, şekersiz çay, kahve gibi içeceklere müsaade vardır.

DOKUZ: Mutfağın temel iki yağı köy tereyağı ve soğuk sıkma zeytinyağıdır.

ON: Mayalı gıdalar (yoğurt, turşu, sirke gibi), lifli besinler ve bakliyat (fasulye, nohut, mercimek, bezelye gibi) sofrada eksik olmamalıdır.

ON BİR: Aşırı tuzdan da az tuzdan kaçınmalı, makul miktardan şaşmamalı, kaya tuzu tercih edilmelidir. Acısından ekşisine, tatlısından kekresine tüm baharatlar da mâkûl miktarlarda kullanılmalıdır.

ON İKİ: Her gün mutlaka bir porsiyon (bir kâse) mevsim meyvesi yenmelidir, uygun olanları soyulmadan tüketilmelidir. Kurutulmuş meyvelere (kayısı, erik, dut, hurma vb) sınırlı müsaade vardır.

ON ÜÇ: Temel içecek su olmalıdır, her gün bir şişe saf maden suyu da tavsiyeye şayandır. Diğer içecekler, ayran, kefir, şalgam suyudur.

ON DÖRT: Her gün şekersiz olmak kaydıyla 5-6 bardak çay, 1-2 fincan sade kahve veya filtre kahve içilebilir.

ON BEŞ: Her türlü kabuklu kuru yemiş (fındık, fıstık, badem gibi), kabak veya ay çekirdeği her gün bir fincan yenmelidir.

ON ALTI: Hamur ve sütlü tatlılar, pasta ayda bir iki defadan fazla yenmemelidir.

ON YEDİ: Yeterli miktar su içilmelidir; göstergesi idrarın renginin açık sarı olmasıdır, su ihtiyacınızı buna göre belirleyin.

ON SEKİZ: Bu sağlıklı gıdalardan hangilerini ne kadar yiyip içeceğiniz tamamen size bağlıdır ama olabildiğince az yemeniz menfaatiniz icabıdır.

ON DOKUZ: Yemekler tamamen evde ortamında hazırlanır ve yenir, dışarıda yemek istisnadır.

YİRMİ: Mutfakta yemek yapmak ve muhafaza etmek için geleneksel mutfak eşyaları kullanılır.

***

TRT’ nin haberi:

ABD, bilimsel danışma komitesinin şeker ve alkol tüketiminin azaltılması önerisine rağmen beslenme yönergesinde tüketim miktarını değiştirmedi. Yönerge her 5 yılda bir güncelleniyor.

ABD’de 20 akademisyen ve doktordan oluşan bilimsel komite, tüketilen gıdalardaki katkı maddeli şeker oranının günlük yüzde 10’dan yüzde 6’ya düşürülmesini tavsiye etti. Komite obezite, diyabet, kalp hastalığı ve kanser gibi hastalıkların artmasını gerekçe gösterdi.

Komite ayrıca, erkekler için alkollü içecek sınırının günde ikiden bire indirilmesini önerdi.

“2 yaş altı çocuklar ilave şeker tüketmemeli”

ABD Tarım, Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı, komitenin önerilerini inceledikten sonra, değişim için yeterince kanıt olmadığı gerekçesiyle tavsiye edilen düşük miktarlara, güncellediği beslenme yönergesinde yer vermedi.

Yeni beslenme yönergesinde komitenin 2 yaş altı çocukların hiç ilave şeker tüketmemesi tavsiyesi ise yer aldı.

Her 5 yılda güncellenen beslenme yönergesi okulların öğle yemeği programlarını şekillendirmeden gıda şirketlerinin ne ürettiğine kadar birçok değişime neden olabiliyor.