Türkiye’de, dünyada nadir görülen beyaz petrol ya da beyaz altın olarak isimlendirilen jeotermal sudan batarya teknolojisinde kullanılan lityum karbonat üretildi. Bu çalışma, Jeotermal kaynaklardaki lityumun, lityum karbonata dönüştürülmesi anlamında Türkiye’deki ilk çalışma olarak gösterildi.
Afyon Kocatepe Üniversitesi ve Uşak Üniversitesi ortaklığında kurulan Zafer Teknopark’ta faaliyet gösteren şirket, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığının (KOSGEB) desteğiyle hazırladığı “Ömer-Gecek Bölgesindeki Jeotermal Sularından Lityum Kazanımı ve Pilot Ölçekli Lityum Karbonat Üretimi Projesi”ni yaklaşık 16 ay süren çalışma sonunda tamamladı.
Proje ile jeotermal sudan, elektrikli araçların en kritik bileşeni olan lityum iyon bataryalarda kullanılan lityum karbonat imal edildi. Bölgeye kurulacak 0,6ton/saat kapasiteli üretim tesisinden yılda 55 ton lityum karbonat elde edilecek. Afyon Kocatepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı ve şirketin sahibi Prof. Dr. Ahmet Yıldız: Doç. Dr. Muhammed Fatih Can danışmanlığında yürüttüğümüz proje kentteki jeotermal kaynaklardan lityum kazanımını sağlamayı, daha sonra da lityum karbonat üretmeyi hedeflediklerini ifade etti.
Lityum karbonatın son yıllarda çok önemli bir ham madde haline geldiğini belirten Yıldız, “Bunun sebebi de lityum karbonatın en önemli kullanım alanı olan lityum iyon batarya teknolojisinin öneminin ve kullanımının çok yaygınlaşması.” dedi. Yıldız, ülkelerin iklim anlaşmasını imzalaması ve Avrupa Birliğinin “Yeşil Mutabakat” vizyonunu hayata geçirmesiyle, sera gazı emisyonunun sıfıra indirilmesinin hedeflendiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Mutabakat ile fosil yakıtlı araç sayısının minimum seviyeye çekilmesi, belli bir süreden sonra da sıfıra indirilmesi hedefleniyor. Bu da özellikle elektrikli araçların ön plana çıkmasını sağlayacak. Elektrikli araçların en kritik bileşeni olan lityum iyon bataryalarda önemli ham maddelerden biri lityum karbonattır. Dünyadaki gelişmelerin gelecekte lityum karbonata olan talebi artıracağı beklenmektedir. Bu nedenle yer kabuğunda lityum içeren ham maddelerin araştırılması ve ülke ekonomisine kazandırılması yönünde projeler yoğunlaştı.”
jeotermal kaynaklar içerisinde de lityumun bulunduğunu daha önce yaptıkları çalışmalardan bildiklerini, projede de Ömer-Gecek Alanı’nın lityum potansiyelini araştırdıklarını belirtti. Jeotermal su içerisindeki lityumu hazırladıkları düzenekle seçici olarak kazanıp, sonra uygun koşullarda lityum karbonata dönüştürmeyi başardıklarını ifade eden Yıldız, projede ileri teknoloji cihaz ve ekipmanları kullandıklarını bildirdi. “Fizibilite Etüt Projesi” hazırlanacak. Yıldız, “Lityum karbonatı düşük maliyetle, yüksek verimle, yüksek saflıkla üretmeyi başardık.
Çalışmalarda yüzde 97’nin üzerinde saflık derecesine sahip malzeme ürettik. Bu proje, gerek uygulanan yöntem gerekse elde edilen çıktılar açısından jeotermal kaynaklardaki lityumun, lityum karbonata dönüştürülmesi anlamında Türkiye’deki ilk çalışma diyebiliriz.”
AS-NOTU: Bu projeyi şunun için Köşemize taşıdık: Yozgat Kaplıca bölgesi bu projeyi inceleyip, araştırıp kendi bölgemizde uygulama şansı var mı, yok mu değerlendirebiliriz. Üniversitemiz konuyu mercek altına almalı deriz.