200 binden fazla çocuk üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmada otistik çocuklarda gıda alerjisinin normal çocuklara göre 2 misli fazla görüldüğü ortaya çıktı.
Araştırmaya göre gıda alerjisi otizmli çocukların yüzde 11.25’ inde otizmli olmayan çocukların yüzde 4.25’ inde, solunum yolları alerjileri otizmlilerin yüzde 18.73’ ünde otizmi olmayanların yüzde 12.08’ inde ve deri alerjileri otizmlilerin yüzde 16.81’ inde ve otizmi olmayanların yüzde 9.84’ ünde vardı.
İmmünolojik disfonksiyon
Araştırma gözleme dayalı olduğu için bundan bir illiyet bağı çıkarmak mümkün olmamakla beraber otizmin oluşumunda (immünolojik disfonksiyon) immünolojik fonksiyon bozukluğunun bir risk olabileceği düşünülebilir.
Sık tekrarlayan enfeksiyonlar, oto-immün hastalık prevalansının artmış olması gibi bağışıklık sistemi anormalliklerine otizmli çocuklarda sık rastlanır.
İmmünolojik çalışmalarda otistik çocuklarda IgA, IgM ve total IgE seviyelerinin artmış olduğu ve T-hücreleri alt gruplarında bir dengesizlik (az sayıda of T1-type interferon-γ and IL-2 positive cells) olduğu bilinmektedir.
Bunun yanında gebelik sırasında anne enfeksiyonu, enflamatuar sitokinler ve oto-immün hastalıklar da bazı çalışmalarda otizm ile ilişkili bulunmuştur.
Hayatın erken dönemindeki immün aktivasyonun da çeşitli yollar vasıtasıyla sinir sistemi gelişimini etkileyebileceğini gösteren deliller vardır.
Hem alerjiyi hem otizmi tetikleyen ortak genetik ve genetik dışı etkenler olması da mümkündür.
Alerji ve otizm ilişkisi
Solunum, deri ve gıda alerjileri immünolojik disfonksiyon olan çocuklarda sık rastlanan durumlardır.
USA’ da yaşayan çocuklarda 1997-2011 arasında solunum yolları alerjileri anlamlı bir değişme olmadığı halde, gıda ve deri alerjisi prevalansları giderek artmaktadır.
Alerjik hastalıklar (çoğu solunum ve deri alerjileri) ve otizm arasındaki ilişki ile ilgili net bir sonuç yoktur.
Fareler üzerinde yapılan deneylerde de gıda alerjisinin otizm-benzeri davranış değişikliklerine yol açabileceği gösterilmiştir.
Otizmli çocuklarda gastro-entestinal hastalıklar sağlıklı çocuklara nazaran daha çok görülüyor olsa da gıda alerjisi-otizm ilişkisine ait kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
Bu arada gıda alerjisinin otizmli çocuklarda irritabilite artışına sebep olabileceği ve alerji yapma potansiyeli yüksek gıdaların diyetten çıkarılmasının davranış bozukluklarını müspet etkileyeceklerini gösteren çalışmalar vardır.
Gelelim neticeye
Bundan otuz-kırk sene evvel her on bin çocuğun 2-4’ ünde görülen otizm prevalansı her sene katlanarak artıyor.
Araştırmalar, 2000’ de her 150 çocuktan birinde görüldüğü bildirilen otizmin 2014’ de her 59 çocuktan birinde teşhis edildiğini gösteriyor.
Otizmdeki artışın sebepleri ortaya konup gereken tedbirler alınmadığı takdirde bu artışın aynı hızda devam etmesi kaçınılmaz görünüyor.