Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) keneler tarafından insana bulaştırılan birAbovirus ‘un oluşturduğu akut bir hastalıktır. Hastalık ilk olarak 1944’de Kırım ‘da rastlanmıştır. 1945 ‘de etkenin virüs olduğu anlaşılmıştır.
Etiyolojisi
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)etkeni ya da Kırım Kongo virüsü olarak adlandırılmıştır veBunyaviridaeailesindenNairovirus cinsine (Nairobi Koyun Hastalığı virusu isminden) dahildir.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığının insanlarda, son yıllarda en sık bildirildiği ülkeler Türkiye, Bulgaristan, Arnavutluk, Sırbıstan, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman , Irak, Kuveyt, İran, Afganistan, Pakistan, Çin ve de Moritanya, Burkina Faso, Kongo, Demokratik Cumhuriyeti Tanzanya, Siera Leone ve Güney Afrikadır.
1981 ‘den günümüze kadar hemorajik humma belirtileri bulunan birçok hasta hatta bu yıl da KKKA şüpehesiyel Sivas ‘ta ölüm vakaları olmuştur.
Endemik bölgeler KKKA virüsü ile insanda ve envcil hayvanlarda infeksiyon saptanabilir. Yere yakın, yerde yaşayan kuşlar enfekte olurlar. Çiftlikte deve kuşu, tavuktan daha sık infekte olur. Kirpiler, atlar ve fare benzeri kemiriciler etkenin rezervuarı olarak da rol oynarlar.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) 30 ayrı kene türünden çoğunluklaHyalomma, Ixodestürleri izole edilmiştir. Kenelerde transovaryal ve transstadyal virüs taşınması saptanmış ise de kene ile konak umorgalılar arasındaki infeksiyon zincirinin virüs sürekliliği için önemli olduğu anlaşılmıştır.
Kırsal alan da insandaki infeksiyonlar sığır besleme ile ilişkilidir. Mezbahalar, devekuşu yetiştirilen çiftlikler ve süt alınan sürüler salgın kaynağı olabilirler. Virüs Birleşik Arap Emirlikleri ve Afaganistan dan ithal edilen develerle gelmiştir.
KKKA Bulaşma
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) kenelerle temas veya infekte sığır sürüleri ile temas sonucunda insanlar enfekte olurlar. Kırsal alandaki etkinlikler, örneğin hayvan kesimi, kastrasyon, işaretleme işlemleri ve de hayvanlarda doğum yaptırma ve hayvanların derilerini yüzme, riski olabilir. Hastane infeksiyonlarına sık rastlanır; uygun olmayan hijyen koşullarında çalışan hasta bakıcıların da en çok görülür. Tüm bunların yanında merada da gezerken veya otururken piknikte gibi sosyal faaliyetlerin olduğu durumlarda da enfekte kırsal alanlarda bulaşma olabilir.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Hastalık Tablosu
Kene ısırmasıyla bulaşmayı izleyen kuluçka devri 3-6 gündür. İnsanlarda hastalık, birden bire ateş, titremeler, halsizlik, irritabilite, baş, kol ve sırt ağrıları ile başlar. Hastalar, iştahsız olup bulantı ve karın ağrısından şikayet ederler. Kusma olağandır. Ateş, çoğu kez 5-12 gün sürer ancak yineleyen veya bifazik ateş görülebilir. Yüz ve boyun derisi kırmızı olup şişmiştir. Konjuktiva ve ağız mukozasında konjestiyon ve ödem vardır. Hastalar, çoğunlukla deprese ve uyuklar durumdadır. Hastaların %75 inde hastalığın 4 veya 5 gününde hemorajik diyatez oluşabilir.
Önce gövdeyi ve sonra tüm vücudu kaplayan deride dökmeler görülür. Melen, hematmeez ve urogenital kanama vardır. Hastalar en çok hemorajik şok veya araya giren infeksiyonlar sonucu ölürler.
Karakteristik olmayan prodrmal devrede tanıya varılamaz. Kene ısırması, seyahat ve kırsal alanda çalışma ile ilgili sorular, önemli ipuçuları verebilir. Hastadan alınan kanınVerohücrelerine ekilmesi ile izole edilebilir. İnfeksiyona immunfluoresans veya RT-PCR ile tanı konulabilir. Muayene maddesi olarak soğukta (+4 derece) bekletilen EDTA lı kan uygundur. Virüse özel IgM antikoru saptanabilir. Hastanın kanı doğrudan PCR ile incelenebilir.
Akut enfeksiyonların tanısı için antijen aranabilir ki bu amaçla da RT-PCR uygulanabilir.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) tedavide yoğunlaştırılmış eritrosit, trombosit, pıhtılaşma faktörleri ve albumin çözeltileri hemorajik şokun tedavisi amacıyla uygulanır. Hiperimmunglobulinin tedavide etkinliği kanıtlanmamıştır. Ribavirin, deneysel koşullarda virusun çoğalmasını önler. Erken uygulanan ribavirin 4g/gün başlangıçta, sonra 6 saatte bir 16 mg/kg i.v. hastalığın gidişatını hafifletebilir.
Mutlaka kene ısırmasında en yakın hastaneye başvurun.
Korunma
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) korunma da çok önemlidir. Hastalarla ve infekte olması olan sığırlar, koyunlar, keçiler ve develerle temas edeek bireyler eldiven kullanmalıdırlar. Evcil hayvanları kene ısırmasından korumak için kene enfestasyonu başlamadan özellikle bahar geldiği zaman hayvanları koruyacak ilaçlar uygulanmalıdır. Bu bağlamda piyasada özellikle dökme çözelti şeklinde yaklaşık olarak da 1 ay koruyan ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlarla yaz bitene kadar 3-4 haftalık peryotlarla evcil hayvanlarınızı mutlaka ilaçlamalısınız. Burada evcil hayvanlardan kastımız sadece demin saydığımız hayvanlar değil kediler ve köpeklerde olmak üzere hepsi dahildir. İnsanlar için özel olarak Rusya da fındık faresi beyninden ölü bir aşı hazırlanmıştır ama o bölgelerde çok yaygın olmadığı için bu aşı geliştirilmemiştir.