Bugün grip tedavisinde elimizde iki tane ilaç var, bunlardan biri Roche firması tarafından üretilen Tamiflu, diğeri ise GlaxoSmithKline’ nin Relenza isimli ilaçları.
Tamiflu ismini 6 sene önceki domuz gribi salgınından hatırlayacağınızı umuyorum.
O sıralarda dünya çapında salgın olacak diye tüm ülkeler domuz gribi aşısı ve Tamiflu stoklamak için birbirleriyle yarışıyordu.
Korkutma kampanyası başarıyla uygulanmış, Tamiflu 3.15 milyar dolar, Relenza ise 1 milyar dolarlık satış rakamlarına ulaşmıştı.
Oysa bu ilaçların bir önceki seneki hasılatları 2009’ un onda birinden daha azdı.
İlacın araştırılması gerekiyor
Academy of Medical Sciences ve Wellcome Trust uzmanları tarafından yayınlanan raporda, grip ilaçlarının bir salgın durumunda rutin olarak kullanılmasının faydalı olduğunu ispatlayan bir veri olmadığı, acilen randomize bir çalışma yapılarak bunun ortaya konması gerektiği bildirildi (1, 2).
Raporda, ilaçların hastaneye yatırılan hastalarda ölüm oranlarını –özellikle de tedaviye ilk 48 saatte başlananlarda- anlamlı derecede azalttığı, mutat grip geçirenlerde de belirtilerin 14-17 saat daha az olduğu vurgulanıyor.
Firmalar tarafından yapılan araştırmalar bu ilaçların etkili ve emniyetli olduklarını göstermekle beraber Cochrane Collaboration tarafından yapılan bir değerlendirmede, Tamiflu’ nun gribin yayılmasını durdurduğu veya komplikasyonlarını azalttığına dair delil bulunmadığı ortaya çıktı.
Buna rağmen USA ve Birleşik Krallık 2009’ dan bu yana 2 milyar dolarlık ilaç stokladılar.
Tamiflu rutinde kullanılacak bir ilaç değil
Tıbbi fetva kurumu FDA, oseltamivire 1999’ da Avrupa İlaç Ajansı EMA ise 2002’ de iki plasebo kontrollü randomize çalışmaya dayanarak erişkinlerde grip hastalığı tedavisi için onay verdi.
Buna göre bu ilaç 15 enedir tüm dünyada kullanılıyor ama Tamiflu’ nun rutin kullanımını destekleyen güvenilir delil olmadığı gibi, çok ciddi yan etkileri olduğu çoktandır biliniyor ve bilim dünyasında tartışılıyor (2).
Gelelim neticeye
BİR: Bu ilaçlar bizde de son senelerde çok yaygın olarak, başka bir ifade ile “rastgele” kullanılıyor oysa bu ilaçlara karşı direnç gelişmesi mümkün olduğu için mutlaka grip komplikasyonu ve gripten ölüm riskleri yüksek olan hastalarda kullanılmalıdır.
Bir göğüs hastalıkları uzmanı olarak hiçbir hastama Tamiflu yazma ihtiyacı duymadım.
İKİ: Etkinlik ve emniyetlerini gösteren yeterli veri olmamasına rağmen tüm dünyanın grip salgınlarına karşı milyarlarca dolar ödeyerek ilaç stoklama, doktorların ilaç yazma yarışına girmeleri endüstrinin pazarlama faaliyetlerinin “alkışlanacak” başarısıdır