TRABZON (AA) - TUĞBA YARDIMCI - Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Trabzon Müdürlüğü, eğimli coğrafi yapısı dolayısıyla yüzde 47'lik heyelan riski ile "yüksek ve çok yüksek risk" kategorisinde yer alan Trabzon için "heyelan duyarlılık haritası" hazırladı.
AFAD İl Müdürü Ömer Kıratlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, insan hayatını etkileyen, kesintiye uğratan ve zarar veren hususların genelinin afet olarak adlandırıldığını belirterek afetlerin de doğa, insan ve teknoloji kaynaklı olarak sınıflandırıldığını söyledi.
Doğa kaynaklı afetlerin jeolojik ve meteorolojik kökenli olaylar olarak ikiye ayrıldığını anlatan Kıratlı, Trabzon'da her ikisinin de etkili olduğunu ifade etti.
Kıratlı, Trabzon'daki doğal afetlerin genellikle heyelan, sel ve kaya düşmeleri şeklinde oluştuğunu belirterek bunlar arasında ise birinci sırayı heyelanların aldığını vurguladı.
Türkiye'de heyelanlardan etkilenen yerleşim birimlerinin dağılımına bakıldığında, bunların yaklaşık yüzde 35'inin Karadeniz Bölgesi'nde olduğunun görüldüğünü ifade eden Kıratlı, "Trabzon, Türkiye'de heyelanlar nedeniyle en fazla konut nakledilen, en fazla bu konuda afete maruz olan ilimiz. İkinci sırada ise Rize geliyor." dedi.
Kıratlı, bir süredir Trabzon'un heyelan duyarlılık haritasını hazırlamak için çalıştıklarını belirterek şöyle devam etti:
"İlimizin heyelan duyarlılık haritası hem uydu üzerinden görüntü alınarak hem geçmişte yaptığımız çalışmalar göz önünde bulundurularak hem de ekiplerimizin alanda tespit ettiği veriler bir araya getirilerek hazırlandı. Elimizdeki tüm veriler birbiriyle örtüştü. Biz her gün alandayız, çalışıyoruz, yeni heyelanları da buna ekliyoruz, o nedenle de sürekli gelişen bir harita. Bu birinci ayağı, daha sonra programlarla beraber tıpkı deprem tehlike haritasında olduğu gibi Türkiye'nin de genel anlamda heyelan tehlike haritaları çıkarılacak. Bu konudaki çalışmalar devam ediyor. Sonraki aşaması da Türkiye'nin risk haritalarının çıkartılması, AFAD bu konuda da çalışıyor. Heyelan duyarlılık haritalarının hazırlanmasına ilişkin çalışmaların, özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi için son derece önemli olduğunu düşünüyorum."
- "Bugüne kadar 4 bin 582 konut afet risklerinden dolayı nakledildi"
Yapılan çalışmalarda Trabzon'un yüksek, çok yüksek heyelan duyarlılık oranının yüzde 47 olarak hesaplandığına işaret eden Kıratlı, "Yüksek eğim en önemli etkenlerden biri. İlimizin 4'te 1'i yüzde 30 eğimin altında, 4'te 3'ü de yüzde 30 eğimin üzerindedir. Yaklaşık 4 bin 685 kilometrekarelik alanımızın yüzde 75'i 15 derece eğimin üzerinde gözüküyor, dolayısıyla çok da doğayı örselememek gerekiyor." diye konuştu.
Kıratlı, Türkiye genelinde ve Trabzon'da yaşanan afet olaylarına ilişkin şu verileri paylaştı:
"Türkiye genelinde deprem yüzde 42, heyelan yüzde 25, su baskını yüzde 10 gibi gözüküyor. Trabzon'a baktığımızda ise heyelanların yüzde 61, sel ve su baskınlarının yüzde 15 oranında gerçekleştiğini görüyoruz. Türkiye genelinde heyelan, sel, kaya düşmesi olaylarına en fazla maruz kalan illerin başında Trabzon geliyor. Trabzon'da bugüne kadar 4 bin 582 konutu afet risklerinden dolayı nakletmek zorunda kaldık. En fazla Maçka ilçesinde nakil oldu. Bizim tespit edebildiğimiz kadarıyla sel ve heyelanlarda ilimizde 1927'den bugüne kadar 382 vatandaşımız hayatını kaybetmiş."
Trabzon'da yılda ortalama irili ufaklı bin heyelan, sel, kaya düşmesi olayı meydana geldiğini belirten Kıratlı, bunların sebepleri açısından incelendiğinde en büyük faktörün insan olduğunun ortaya çıktığını söyledi.
Kıratlı, yaptıkları çalışmalarda heyelanlara etki eden faktörleri kazılar, jeolojik yapı, yüksek eğim, su etkisi, bitki örtüsü, dere aşındırması, yanlış yer seçimi ve hatalı proje uygulamaları olarak belirlediklerini anlatarak, "Aşırı yağış, dere yataklarının daraltılması, drenajların engellenmesi, tahrip edilmesi, yapı için yanlış yer seçimi, aşırı bilinçsiz yapılaşma, bitki örtüsünün yok edilmesi gibi faktörleri de bunlara ilave edebiliriz. Heyelanlara ve sellere ortak önlem aldığımızda ikisini birden bertaraf edebileceğimizi düşünüyoruz." dedi.
Kuru dere yataklarından uzak durulması gerektiğini ifade eden Kıratlı, şunları kaydetti:
"Heyelan riski taşıyan alanlarda kazı yapılmamalı, kazı zorunlu ise ıslah ve sanat yapıları mutlaka önceden yapılmalıdır. Yapılması gereken afet sonrası yara sarmak yerine, afet öncesi risk azaltmaya yönelik çalışmaların olmasıdır. Heyelan duyarlılık haritamız, özellikle belediye gibi kurumlar için yapacakları çalışmalarda yol gösterici olacaktır."
