Ağır Covid-19 vakalarında çoğu zaman ARDS (acute respiratory distress syndrome=akut solunumsal sıkıntı sendromu) ve ALI (acute lung injury=akut akciğer hasarı) gelişir.
Akciğerlerde kontrol dışına çıkmış olan enflamasyon akut yaygın alveol hasarına yol açar ki bu durum akciğer röntgeninde buzlu cam ve yoğunluklar şeklinde görülür.
ARDS akut faza ilerlediğinde alveoller ödem sıvısı ile dolar, hücreler arası kısım olan interstisyumda enflamasyon ve kompresyon atelektazileri gelişir.
Bu kişilerin solunumlarına yardım için çoğu zaman entübe edilmeleri ve invazif mekanik ventilasyon yapılması icap eder.
ARDS/ALI’ de akciğerlerde nötrofil hücreler toplanır; enflamatuar sitokinlerin, kemokinlerin, proteazların ve oksidanların üretimi artar.
ARDS/ALI’ nin başlaması ve ilerlemesi inflamazomların aktivasyonuna bağlıdır.
İnflamazomlar, doğuştan gelen bağışıklık sistemimizin ayrılmaz bir parçasıdır.
İnflamazomlar, patojenleri, tehlikeye bağlı moleküler modelleri (DAMP) ve ürat ve kolesterol dâhil biyolojik kristalleri algılar.
İnflamazomların aktivasyonu, (IL)‑1β ve IL‑18 gibi pro-enflamatuar sitokinlerin salgılanmasına sebep olur.
Son senelerde ARDS/ALI’ nin başlamasında “NLRP3 inflamazomların” anahtar rolü olduğu anlaşılmıştır.
Bütün virüslerde doğuştan bağışıklık sistemi ile çatışan proteinler kodlanmıştır.
Bu çatışma bağışıklık cevaplarını baskılayabilir veya artırabilir.
Bazı virüsler, yayılmak için bağışıklık sistemini bozarken bazıları ise bağışıklık cevaplarını bozan hücresel faktörleri modüle ederler.
Covid-19 gibi koronavirüsler bağışıklık sistemini uyarmak için “viroporinleri” kullanırlar.
Viroporinler virüsler tarafından kodlanan “iyon kanalı proteinleridir”.
Viroporin ORF3 ve E proteininin virüs çoğalması ve patogenezinde kritik rolleri vardır.
E ve ORF3 proteinleri olmayan bir virüs canlılığını koruyamaz.
Covid-19’ un çoğalması ve virülansı doğrudan viroporin proteinleri E ve ORF3a ile ilgilidir.
Covid-19’ un ne kadar hızlı üreyeceği, bulaşıcılığı ve sebep olacağı hasar tamamen viroporinlerin işlevselliğine bağlıdır.