Neyse ki bu dünyada benim dilimden konuşanların sayısı artıyor.
Başlıktaki ifade Alexa’ ya göre dünyada en çok ziyaret edilen internet siteleri içinde 654. sırada gelen “gizmodo.com” sitesinde Adam Clarck Estes’ in yazısında yer alıyor: It’s full of shit (1).
Yazının özeti şöyle:
Balık yağı haplarının burun kanamasından ishale kadar birçok yan etkisi var ama size sadece bu hapların kalp hastalığı, felç ve bunamayı önlediği, beyin fonksiyonlarını güçlendirildiği anlatıldı.
Gel gelelim burada bir problem var, o da klinik çalışmalar bu iddiaların doğru olmadığını ortaya koyuyor.
Aslında vücudumuzun kalp-damar fonksiyonları ve başka birçok şey için gereken hormonların yapılabilmesi için omega-3 yağ asitlerine ihtiyacı var.
Vücudumuz nişastadan omega-3 üretemediğine göre de balık ve kuruyemişler gibi çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin gıdaların yenmesi gerekiyor.
Balık, deniz ürünleri ve kabuklu kuruyemiş yemenin sağlık için faydaları hakkında hiç tartışma yok ama “gıda takviyeleri gıda değildir” ve vücut bunlara başka türlü muamele eder.
Zaten Amerikan Milli Sağlık Enstitüsü NIH da “Omega-3 gıda takviyelerinin sağlığa faydaları belli değildir” diyor.
Omega 3 ihtiva eden gıdaların göz, beyin ve kalp sağlığı üzerine faydaları olduğunu gösteren pek çok çalışma var ama 2005-2012 arasında önde gelen tıp dergilerinde yayınlanan en azından iki düzine araştırmadan ikisi dışında tümünde balık yağı hapının plaseboya üstünlüğü gösterilemedi.
Amerikan Kalp Derneği eski başkanı Robert Eckel de “Neredeyse bütün çalışmalar balık yağı desteklerinin faydası olmadığını gösteriyor ve bunun ispatlanacağını sanmıyorum” diyor.
Balık yağı hapının hikâyesi
Balık yağının kalp krizlerini önlediği 1970’ lerde 130 Eskimolu üzerinde yapılan bir araştırma ile gündeme geldi.
İki Danimarkalı araştırmacı, Grönland’ da yaşayan Eskimolarda kalp-damar hastalıklarının daha az görülmesini bunların omega 3’ den zengin balık, fok ve deniz ürünlerini fazla tüketmelerine bağladılar.
Daha sonra bu araştırmanın birçok kusuru olduğu, Eskimolarda kalp hastalıkları oranının küçümsendiği bildirildi ama artık bir kere ok yaydan çıkmıştı.
İnsanları balık yağı haplarının etkisiz olduklarına ikna etmek artık hiç de kolay değildi (2).
Gelelim neticeye
Makalenin “gelelim neticeye” kısmını özetleyerek ve kibarlaştırarak sunuyorum:
Balık yağı hapları sahte ilaçlardır. Şişesine 15-20$ para ödemek pahalı bir kazıktır.
Balık yağı desteklerini bırakın. Paranızı bunlara boşuna harcamayın, onun yerine balık alıp yiyin. İnanın ki bu çok daha sağlıklı bir şeydir.
Bu da benden olsun!
Balık yağı haplarının bırakın faydalı olmasını bunların zararlı olduğu sonucuna varan araştırmalar bile var.
Son senelerde önemli dergilerde bu besin desteklerinin sağlığa önemli katkılarının olmadığını gösteren pek çok çalışma yayınlandı (3, 4, 5, 6, 7).
Bir araştırma, yüksek dozda omega-3 yağ asitleri alanlarda prostat kanseri riskinin yüzde 43, agresif prostat kanseri riskinin ise yüzde 71 fazla olduğunu gösteriyor (8).
JAMA Oncology’ de yayınlanan araştırma da bazı balıkların ve balık yağının kemoterapiye direnç gelişmesine yol açabileceğini ortaya koyuyor (9).
Kan sulandırıcı kullanan hastaların fazla omega-3 almasının beyin kanaması ve felce yol açabileceği uyarısı da yapılıyor (10).
