Düzenli olarak kortizonlu burun spreyi kullananlarda ağır Kovid tablosu ve hastaneye yatış riskinin yüzde 20-25 daha az olduğu bildirildi.
Journal of Allergy and Clinical Immunology‘de yayımlanan araştırma 2020 Nisan-2021 Mart tarihleri arasında Kovid testi pozitif olan 18 yaşından büyük 72 bin 147 hasta üzerinde gerçekleştirildi.
Bu hastaların 12 bin 608’inin (yüzde 17,5) hastaneye yatırılması, 2 bin 935’inin (yüzde 4,1) yoğun bakımda tedavisi gerekti ve bin 880’i (yüzde 26) vefat etti.
Bu hasta grubu içinde 10 bin 187 kişi (yüzde 14,1) Kovid teşhisinden önce kortizonlu burun spreyi kullanmakta idi.
Buna göre yapılan değerlendirmede, Kovid’e yakalanmadan önce kortizonlu sprey kullananlarda hastaneye yatış riskinin yüzde 22, yoğun bakım ihtiyacının yüzde 23 ve Kovid ölüm risklerinin yüzde 24 daha düşük olduğu hesaplandı.
Kortizon ACE-2 reseptörlerini azaltıyor
Bu etki buruna püskürtülen kortizonlu ilaçların laboratuar ortamında ACE-2 reseptörlerini azaltmasıyla açıklanabilir.
Bilindiği gibi, koronavirüsler hücrelere ACE-2 ve TMPRRSS-2 reseptörlerine bağlanarak girer ve hücre içinde çoğalmaya başlar.
ACE-2 reseptörleri en fazla burun mukozasını döşeyen hücrelerde bulunur ve bu reseptörlerin azalması virüsün daha az çoğalmasına sebep olur ve daha ağır hastalık yapmasına engel olur.
Hem semptomatik hem asemptomatik hastalarda yapılan çalışmalar, virüs yükünün boğaz sürüntüsüne göre burun sürüntüsünde daha fazla olduğunu göstermesi, burun epitelinin virüsün vücuda girişi ve bulaşma için çok önemli olduğuna işaret eder.
Bu durum grip gibi diğer viral enfeksiyonlarda da gösterilmiştir.
ACE-2 reseptörleri en fazla burunda mevcuttur ve bronşlara indikçe sayıları da azalmaya başlar.
ACE-2 aktivitesi yaşa göre de farklılık gösterir, çocuklarda erişkinlere göre daha azdır.
Alerjik enflamasyonun da rolü olabilir
Astımı ve atopisi yani alerjiye yatkınlığı olanlardan elde edilen hava yolu epitel hücrelerinde interlökün-13’ün ACE2 ve TMPRSS2 gen ekspresyonunu düzenlediği gösterilmiştir.
Benzer şekilde kanda yüksek eozinofil (alerjilerde artan bir hücre türü) değerlerine sahip olan astımlılarda Kovid sebebiyle hastaneye yatış risklerinin düşük olduğu bilinmekle birlikte esas sebep bu hastaların sprey şeklinde kortizon kullanmaları da olabilir.
Solunum yoluyla kortizonla tedavi edilen kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan hastalardan bronkoskopi ile elde edilen hava yolu epitel hücrelerinde de ACE2 ve TMPRSS2 daha düşük seviyede bulunmuştur.
Astım ve KOAH’da solunum yoluyla kullanılan kortizon da ağır Kovid’i önlüyor
Oxford Üniversitesi’nin araştırmasında, astım için kullanılan ilaçların KOVİD sebebiyle hastaneye yatış oranlarını azalttığı ve tedavi süresini kısalttığı tespit edildi.
Hafif KOVİD belirtilerinin başlamasından sonraki 7 gün içinde olan 146 hastanın bir grubuna budesonide verilirken bir gruba verilmedi ve bunlar 28 gün süreyle takip edildi.
İlaç verilen grupta acil olarak hastaneye başvurma ve hastaneye yatırılmanın yüzde 90 azaldığı, KOVİD’in akıbetini gösteren bir parametre olan ateşin daha çabuk düştüğü, belirtilerin daha kısa sürede azaldığı tespit edildi.
14 ve 28 gün sonunda ilaç alanlarda kalıcı hastalık belirtileri de daha az idi.
Solunum yoluyla uygulanan lokal etkili bir kortizon olan “budesonide” astım ve KOAH tedavisinde tüm dünyada yaygın olarak kullanılıyor.
İlaç havayollarındaki enflamasyonu baskılayıcı etkisiyle astım atakları ve KOAH alevlenmelerini azaltıyor.
Budesonide’nin KOVİD’de de benzer mekanizma ile etkili olması mümkündür.
Zaten Dünya Sağlık Teşkilatı’nın KOVİD’de ölüm riskini azalttığını kabul ettiği tek ilaç dekzametazon da bir kortizon türevidir.
Kortizonlu burun spreyleri nedir, ne için kullanılır?
Buruna püskürtülerek veya damlatılan kortizondan burun tıkanıklığı, burun irritasyonu, alerji ve diğer burun problemlerinin tedavisinde faydalanılıyor.
Alerjik rinit, sinüzit, polip ve astımlı hastalar tarafından uzun süreli kullanılan bu ilaçlar, reçetesiz de satın alınabiliyor.
Gelelim neticeye
Bu araştırmadan Kovid’in önlenmesi ve tedavisi için kortizonlu sprey kullanılması gerekir gibi bir netice çıkarmak elbette doğru olmamakla beraber sonuçların umut verici olduğu söylenebilir.
Kesin bir kanaate varmak için randomize kontrollü araştırmaların yapılması gerekir.
Kortizonlu burun spreyi kullanmakta olanlar ilaçlarını bundan böyle daha bir keyifle sıkabilirler.