Cenab-ı Allah, Kur’an-ı Kerim’de: “Yaratan Rabbinin adıyla oku; O, insanı bir alakadan yarattı. Oku! İnsana bilmediklerini öğreten, kalemle (yazmayı) belleten Rabbin, en büyük Kerem sahibidir.” buyurmak suretiyle, insanın daima arayış içinde olması gerektiğini, eğitim ve öğretimle her an içice olmamızı emrediyor.
Kitap bir medeniyet ölçüsüdür. Bir ülkede basılan kitapların muhtevası, türleri, adedi, kitap dağıtım sistemi, alış miktarı o ülkenin uygarlık düzeyini gösterir. Medeniyetin kaynağı olan kültür, bilgiye dayanır. Bilginin kaynağı ise kitaptır. Kitap okudukça kainatın büyük bir insan, insanın küçük bir kainat olduğunu anlarız.
Bir milletin ilerlediği, kitap okuyanların sayısıyla orantılıdır. Kitaptan uzak kalan, insanlıktan ve insanlardan da uzak kalır. Yusuf Has Hacip: “Yurdu olan onu kılıçla almıştır, yurdu tutan da onu kalemle tutmuştur” der. Yavuz Sultan Selim’in savaş meydanlarına giderken, katırlar üzerinde kütüphanesini de taşıması, atalarımızın büyük devletleri ne üzerinde kurduklarını gösterir.
Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde: “Faydalı olan ilim Mü’minin yitik malıdır. Onu nerede bulursa alsın”. İlimden daha faydalı bir şey olmayacağına göre, nerede bulunursa oradan alınması lazımdır.
Kitap okumak insanın ufkunu açar. Bilgi ve birikimini arttıracağı için belirli bir bilincin, şuurun kazanılmasına vesile olur. Olayları doğru analiz edip, mukayeseli bir şekilde sonuçlandırma yeteneği kazandırır.
Yüce Yaratanın ilk vahiy ayetinin- ilk emrinin “Oku” olması, Hz. Peygamberin ümmi (okuma-yazma bilmez)iken her türlü ilmin zirvesine ulaşmış olması, Bedir Savaşında alınan esirlerin on beş kişiye okuma-yazma öğretmesi karşılığında serbest bırakılması, İslamın okumaya verdiği önemli delillerdir.
Hem aklı hem de kalbi tatmin edici eserlerin okunması ihmal edilmemelidir. Unutulmamalıdır ki insanda bedenin yanında ruh da terbiye edilmesi esastır. Bedenin eğitimi, çalışmayla, sporla, zihnin eğitimi de kitapla olur.
Okumak bir ibadettir. İnsan okudukça bilgi edinir. Bilgisi arttıkça da bilgisinin azlığını hisseder. Bu onda okuma zevkini geliştirir ve okuma alışkanlığı kazandırır. Okuma alışkanlığı kazanan insanın da kendine güveni, bilgisi ve becerisi artar.
Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur: “İlim tahsili için sefere çıkan kimse evine dönünceye kadar Allah yolundadır.” “Her kim ilim tahsili için bir yola çıkarsa, bu yüzden Allah’ü Teala ona cennete giden yolu kolaylaştırır.” “İlim (nafile olarak yapılan) ibadetten çok daha hayırlıdır.”
Okumak, insan için en etkili ve en kolay öğrenme yoludur. Bizim kültürümüzde ve inancımızda öğrenmenin yaşı yoktur. İslam’a göre; ilim beşikten mezara kadar tüm Müslümanlara farzdır. Bu hususta kadın, erkek ayrımı da yoktur.