Kanada’ da Toronto Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma hamburger, patates kızartması, patlamış mısır paketlerinde bulunan kimyasal maddelerin yiyeceğe ve buradan da yiyen kişilerin kanına geçtiğini ortaya koydu.
Bugüne kadar paketlerde bulunan bu kimyasalların yiyeceğe geçmeyeceği, insanlarda bulunmayacağı ve insan vücudunda işlem görmeyeceği sanılırdı. Bu araştırma ile bunların tümünün yanlış olduğu ortaya çıktı.
Su ve yağı geçirmedikleri için yiyecek paketlerinde kullanılan ve kısaca PAP adıyla bilinen bu kimyasallar leke tutmaz elbiselerde, yapışmaz tencere ve tavalarda, alev geciktiricilerde, halı ve kumaşlarda da yüzey koruyucu olarak bulunuyor.
Bu çalışmada fareler ağızdan veya enjeksiyon yoluyla PAP’ lara maruz bırakıldı ve 3 hafta müddetle kanlarında PAP ve parçalanma ürünleri (PFCA, PFOA) izlendi. Kanda PFCA ve PFOA yüksekliğinin seks hormonları ve kolesterolü etkilediği anlaşıldı. PFAO’ ya maruz kalan farelerde gelişme geriliği, tümör oluşumu ve erken ölümler gözlendi.
PAP’ ın sağlığa etkileri
Bu kimyasallar hormon sistemini ve seks hormonlarını bozan, giderek genişleyen bir grubun üyeleridir. PFOA ve PFOS’ ın kısırlık riskini yüzde 60’ dan yüzde 150’ ye varan oranlarda artırdığı gösterilmiştir.
Troit hastalığı: PFOA tiroit bezinde hasara ve troit hormonlarında azalmaya yol açabilmektedir. Bu hormonlar vücutta her organ, doku ve hücre için gereklidir. Tiroit hormonları anne karnındaki bebeğin beyin gelişimi için de çok önemlidir. Gebelikte tiroit hormonları azalmış olan annelerin bebeklerinde zeka geriliğine rastlanmıştır. Tiroit hastalıkları tedavi edilmediği takdirde kalp hastalığı, kısırlık, kas zayıflığı ve osteoporoz yol açabilir.
Kanser: PFOA, hayvanlarda karaciğer, pankreas, testis ve meme kanseri ile ilişkili bulunmuştur. PFOA, fabrika işçilerinde prostat kanseri riskini de artırmaktadır.
Bağışıklık problemleri: İsveç’ de yapılan birçok araştırma bu kimyasalların dalak ve timüsteki bütün bağışıklık hücrelerini azalttığını ve bağışıklığı baskıladığını göstermiştir.
LDL-kolesterol artışı: PFOA LDL’ yi artırır, PFOS total kolesterolü artırır.
Farelerde yapılan çalışmalarda PFOA’ nın anneyi etkilemeyen miktarlarının sonraki nesilde ölümlere yol açabileceği de gösterilmiştir. Dişi farelerde hipofiz bezi hasarı da görülmüştür. Hipofiz, büyümeyi, üremeyi ve birçok metabolik olayı düzenleyen hormonlar salgılar.
Gelelim neticeye
BİR: Bu araştırma insanların kanındaki PFAO’ nın tek veya en önemli kaynağının yiyecek paketleri olduğunu göstermiyor. İnsanlarda saptanan bu kimyasalların başka kaynakları olması da elbette mümkün ve yiyecek paketlerindeki PAP da bu kaynaklardan biri.
İKİ: Hayvan deneylerinde elde edilen sonuçların insanlar için de aynen geçerli olduğu elbette söylenemez ama bu araştırmaların mutlaka dikkate alınması da gerekir.
ÜÇ: Başta yağ geçirmez niteliğe sahip yiyecek paketleri ve yanmaz tavalar olmak üzere PAP ihtiva eden ürünlerden uzak durulmalıdır. Özellikle hamile kadınlar ve çocuk yapmak isteyen çiftler için tehlikenin daha büyük olabileceği unutulmamalıdır.
DÖRT: Bu kimyasal maddenin yoğun bir şekilde ve uzun vadeli takibi için ilgili kuruluşlara gerekli emirleri veren USA, Kanada ve Avrupa ülkeleri hükümetlerini örnek alalım; biz de hiç değilse bu kimyasal maddenin muhtemel zararlarına karşı halkımızı uyaralım.
