Hz İbrahime ilahlarımıza dil uzatıp durma çarpılırsın …dediler…İmanın zulmü işte bu…esmayla eylemlen…esmayla hallen …esmayla imanlan esmayla fikirlen …eylemin halin ahlakın imanın fikrin zulümden kurtulsun…Kıymetsizlere ilahlık verdi cahiliye arabları da…Hala ineğe üstün bir tasarruf sahibliği verenler var…Tasarruf Allaha ait…Rab Allah…İnek süt ve et ile razzakın hadimi…Görevi belli başka görevler için yaratılsaydı akıl gibi bir nimet verilirdi ve ya başka bir nimet…
Hz İbrahimi kendi tanrılarıyla korkuttular…saçmalamayın demiş…cinlere bağımsızlık verme şeytana da …Allaha sığınırsan şeytan sana zarar veremez der Kur’an…Hz İbrahim güvende olan benim…dedi…İmanın zulme vasıta olmamalı…Kibir ve zulümden kaç doğru imana koş…esmayla imanlan…ters imanları at…Güven senin hakkın olsun…
Allah hz İbrahime deliller öğretti şirkle kavgasında onu destekledi…Mantıksal olanı öğretti…İlahın tekliği öğretildi hz İbrahime…Şu ayeti anlamaya çalış..”İşte bunlar, kavmine karşı İbrâhim’e verdiğimiz delillerimizdir. Biz dilediğimiz kimselerin derecelerini yükseltiriz. Şüphesiz ki senin rabbin hikmet sahibidir, her şeyi bilmektedir.”(En’am/83)
Evet…Âyet metnindeki “hüccet”ten maksat, Hz. İbrâhim’in gözlemleri ve aklî istidlâlleriyle ulaştığı kesin sonuçlarla ortaya koyduğu delillerdir. Âyetteki “alâ” edatı bu delillerin hasmı susturacak doğruluk ve sağlamlıkta olduğuna işaret eder. Bu delillerin ilâhî bir lutuf olarak gösterilmesinden sonra “Biz dilediğimiz kimselerin derecelerini yükseltiriz” buyurulması, bu tür gözlemler yapmanın sadece İbrâhim’e mahsus olmadığını, başkalarının da buna benzer metotlarla doğru sonuçlara ulaşabileceklerini; ayrıca, eşya ve olaylar üzerinde düşünerek bunlardan aklî ve ilmî bakımdan doğru sonuçlar çıkaran insanların Allah nezdindeki derece ve itibarlarını gösterir. Nitekim âyetin sonunda Allah Teâlâ kendi zatının ululuğunu da ilim ve hikmetteki kemaline işaret ederek ifade buyurmuştur.(Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 2 Sayfa: 434)
Allah hz İbrahime deliller öğretti şirkle kavgasında onu destekledi…Mantıksal olanı öğretti..ilah tek…dedi imanı da kesinleşti…destek gördü Allahtan…muhlis ol lütfu ile davranır ve kesin imana er.. işte ayet…”Böylece biz İbrâhim’e göklerin ve yerin melekûtunu görüp kavrama imkânı veriyorduk ki kesin inananlardan olsun.(En’am/75)
Müşrik bu varlıkta cezadan azad olamaz…güvende değil…dünyada da ahirette de güvende değil o…Müşriklik ateşe düşmektir…
Evet…Zemahşerî de bu kısmı, “Onun düşünce yeteneğini güçlendiriyorduk, istidlâl yöntemine ulaştırıyorduk” şeklinde açıklamıştır (II, 24). Bu açıklamalara göre âyet şu mânaya gelmektedir: Putlara tapan kavminin ve babasının dalâlette olduğunu gören, bu yüzden babasını ikaz eden İbrâhim’e biz, göklerde ve yerde mülkiyet ve tasarrufumuz altında bulunan şeylerin mahiyetlerini, hakikatlerini açık seçik gösterdik; bunların bizden başka yaratıcısı ve yöneticisi olmadığı hususunda onu bilgilendirdik ve bütün bunları, kuşku götürmez kesinlikte bir imana ulaşsın diye yaptık.(Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 2 Sayfa: 434)
Her putun hakikatlerini açık seçik gör…dünyayı tanıttı Kur’an aman ona fazla veya eksik kıymet verme…ne ifrat ne de tefrit yol değil Kur’an ne dediyse o…Kur’an yaratılanın farklı kıymette olduğunu belirtti…hayvandan insan üstün dedi…görevi üstün…ve destekçi kıldı hayvanı Allah insana …ama görevin kıymetinden bu…İnsan hayvandan aşağı işleri seçerse hakkettiği değer de düşer….değerin hakkettiğin kadar…bu varlıkta…cemalüllah aşığı ile huri aşığı dindar bir mi…Kilise huri aşığı değil ama saltanat aşığı…cemalden bile geçti çünkü saltanat için…put edindi yani…dünyaya cemalüllah kadar değer verenin dünya putudur…kilisenin hali bu…
Esma ile imanlan…yani imanının zulmünden kurtul…Kilise gibi cemalüllahtan kıymetli görme saltanatı yahudiler gibi de ırkını kıymetli görme…kıymetli gör ama cemalüllahtan az kıymetlidir de…Hata bu.dünyayı kıymetsiz görmek de Kur’anı inkardır…Rahman suresini inkar ettin demektir bu…dünya bir ayna ama cennet daha kıymetli ayna her ayna kıymetlidir her ayna esmayı gösterdiği kadar kıymetlidir…Marifetullah sahibi kıldığı kadar kamilleştirdiği kadar kıymetlidir…
Evet…Esma ile imanlan…yani imanının zulmünden kurtul…ey dünya kıymetsiz diyen hoca sende zalimsin…Kurtul o zulmünden…Kur’an dünya da aynadır esmaya diyor…yani kıymetlidir diyor…
