BMJ’ de yayınlanan bir değerlendirme ve meta-analizde, balın üst solunum yolları enfeksiyonlarına ait belirtilerin düzeltilmesinde özellikle de öksürük sıklığının ve şiddetinin azaltılmasında mutat tedavi alternatiflerinden daha etkili olduğu neticesine ulaşıldı (1).

Makalede, her yerde bulunabilen balın antibiyotiklere karşı ucuz bir alternatif olarak tercih edilebileceği ama daha kesin sonuçlara ulaşmak için plasebo kontrollü kaliteli çalışmaların gerekli olduğu da vurgulandı.

Araştırmacılar, balın üst solunum yolları enfeksiyonlarının tedavisinde antibiyotiklere alternatif olarak kullanılabileceğini, bunun antibakteriyel dirençle mücadeleye katkısı olacağı yorumunu da yapıyorlar.

Balın faydaları

Sistematik bir Cochrane değerlendirmesinde de balın çocuklarda öksürüğe iyi geldiği tespit edilmiştir ama diğer solunum yolları belirtileri için ve diğer hasta gruplarında sistematik olarak incelenmemiştir.

Balın öksürüğü hangi mekanizma ile düzelttiği belli değildir.

Balın asit olması, yüksek osmolaritesi ve hidrojen peroksit üretiminin önemli olabileceği bildirilmiştir.

Balın etkisini, prostaglandin sentezini azaltması, NO seviyesini artırması, antioksidan ve anti-enflamatuar özellikleri ile açıklayanlar da vardır.

Balın osmolaritesinin yüksek olması, tatlı besinlerin tabii olarak tükürük refleksini uyarması ve böylece havayollarında fazla mukus salgılanması muko-siliyer klirensi düzelterek de öksürüğü teskin edebilir.

Öksürükte rolü olan duysal sinirler ile tat alma sinirlerinin anatomik olarak birbirlerine yakınlıkları üzerinde de duranlar var fakat bu îzah bana pek mâkûl gelmiyor.

Bal herkes tarafından tüketilen emniyetli, birçok insan tarafından sevilen, her zaman her yerde bulunabilen ve ilaçlardan çok daha ucuz olan maddelerdir.

Bal bizde de özellikle zencefille beraber öksürük için halkımız tarafından sık başvurulan bir tedavidir; birçok hastamdan zencefilli balla iyi netice aldıklarını duydum.

Balın antibakteriyel aktivitesi (özellikle S. mutans ve Lactobacillus’a karşı) diş çürüklerini önleyebilir veya azaltabilir; bal ağız sağlığına iyi gelir (2, 3, 4, 5).

Gelelim neticeye

Bal, üst solunum yolları enfeksiyonlarının belirtileri için iyi bilinen bir tedavi yöntemidir.

Bu belirtiler için diğer ilaçlar etkisiz oldukları gibi zararlı yan etkileri de olabilir.

Bu hastalara antibiyotik verilmesinin de bir faydası yoktur çünkü bunların çok büyük bir kısmı viral enfeksiyonlardır.

Gereksiz kullanılan antibiyotikler, antibakteriyel direncinin de önemli sebeplerindendir.

Antibiyotikler bakteriyel bir enfeksiyon varlığında kullanılmalıdır.

NOT: Tabii ki balı faydalı diye aşırı yemek de zararlıdır.