Bir süredir gündemde olan kıdem tazminatı ve tamamlayıcı emeklilik sistemini konuşuyoruz. İşçi ve işverenleri aileleriyle birlikte değerlendirdiğimizde neredeyse 30 milyon kişiyi ilgilendiren kıdem tazminatı konusunda hassas olunması ve toplumsal mutabakat aranması gerekiyor.
Bir süredir Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bürokratları tarafından yeni sistem değişiklikleri üzerinde çalışılıyor. İki farklı modelden birisi tercih edilecek.
1 Ocak 2022’de yürürlüğe girmesi planlanan tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) kapsamında, kıdem tazminatının fona dönüştürülmesi için taslak içerikleri de ilgili bakanlıklar tarafından kamuoyu ile paylaşıldı.
Normal şartlarda bir aylık kıdem tazminatı karşılığı yüzde 8,33 olup, yeni sistemle farklı bir uygulama getirilmesi öngörülüyor. 1 Ocak 2022’de yürürlüğe girmesi beklenen düzenleme ile yüzde 8,33’ün yüzde 3 kısmı fona yatırılacak, yüzde 5,33’lük kıdem tazminatı ise işveren üzerinde kalmaya devam edecek.
Burada 60 yaşına kadar fondaki birikimler kısmi çekme hakkı dışında alınamayacak. Belirli şartlarda ise bir defaya mahsus olmak üzere evlilik, bir defaya mahsus olmak üzere işsiz kalınması, ilk konut edinimi ve ağır hastalık gibi sebeplerin her biri için, başvuru tarihindeki bireysel emeklilik hesabındaki birikim tutarının yüzde 10’unu ve çoklu yararlanım halinde kısmi çekiş hallerinin tamamı için her halükarda kısmi çıkış oranının yüzde 20’sini geçmemek üzere defaten çekme hakkı kullanılabilecek.
Çalışanlar 60 yaşını tamamladıktan sonra emekli olmaya hak kazanacak. Ödeme oranı toplamı (emeklilik ve kısmi çıkış toplamı) yüzde 30’u geçemeyecek. Kalan tutar aylık olarak ödenecek.
İşçi ve işveren tarafı görüşlerini sayın Cumhurbaşkanımıza iletti. Tarafların konuyla ilgili görüşmelerini tamamlamaları için 2020 Eylül ayına ertelendi.
Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay; kıdem tazminatı, İş Kanunu’nun direğidir, işçinin yıllardır döktüğü terin, verdiği bir ömrün karşılığıdır diyor. Kırmızı çizgisi olarak açıklanan kıdem tazminatına yönelik düzenlemelerle ilgili Türk-İş Başkanlar Kurulu “genel grev” uyarısı yaptı.
Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan da kıdem tazminatı bağlamında yapılmak istenilen değişiklik önerilerine yönelik görüşlerini Sayın Cumhurbaşkanımıza sundu.
DİSK açısından bakıldığında, öteden beri kıdem tazminatı konusunda yapılacak değişikliklere olumlu bakmamaktadır. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu Kıdem tazminatının tamamlayıcı emeklilik sistemi kapsamında değerlendirilmesine karşı çıktığını ifade etmektedir.
TİSK (Türkiye İşverenler Sendikası) ise, kıdem tazminatının, işsizlik sigortası ve iş güvencesi ile bir bütün olarak ele alınması ve taraflar arasında bir mutabakat sağlanmadığı sürece kıdem tazminatında değişiklik yapılmaması gerektiği görüşünde.
Burada detaylar açıklandığında daha ayrıntılı görme imkanı olacak ama işveren katkısının yanı sıra devlet katkısı ve vergi avantajları ile cazip hale getirilmesi düşünülüyor. Ayrıca, Bireysel emeklilik sistemi (BES), otomatik katılım sistemi (OKS) ve tamamlayıcı emeklilik sistemindeki birikimlerin birleştirileceğini düşünüyoruz.